การสร้างประวัติศาสตร์ พระครูโพนสะเม็ก ในดินแดนฝั่งขวาแม่น้ำโขง

Abstract

ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 18 พระสงฆ์เถรวาทนามว่าพระครูโพนสะเม็กเป็นหนึ่งในแกนนำการอพยพไพร่พลลงสู่ภาคใต้พร้อมการอุทิศตนในการสถาปนาอาณาจักรจำปาศักดิ์และชุมชนในพื้นที่ฝั่งขวาแม่นโขงรวมถึงแม่น้ำในสาขาของแม่น้ำโขงตอนกลาง ได้แก่ ร้อยเอ็ด ท่านเป็นตัวอย่างของผู้นำทางศาสนาที่ขึ้นสู่ตำแหน่งทางการเมือง-การปกครองสูงสุด บทความนี้ต้องการศึกษาและวิเคราะห์การสร้างประวัติศาสตร์พระครูโพนสะเม็กในพื้นที่ฝั่งขวาแม่น้ำโขงจากมุมมองทางประวัติศาสตร์ ครอบคลุมเนื้อหา 4 ภาคส่วน ส่วนแรก การวิพากษ์หลักฐาน เนื้อหาส่วนที่สองขบวนการสร้างประวัติศาสตร์พระครูโพนสะเม็ก เนื้อหาส่วนที่สามคือผลกระทบต่อประชาชนสองฝั่งโขงในการรื้อฟื้นประวัติศาสตร์พระครูโพนสะเม็ก และเนื้อหาส่วนสุดท้ายคือบทสรุป ผลการศึกษาได้ค้นพบว่า ขบวนการสร้างประวัติศาสตร์พระครูโพนสะเม็ก ได้เกิดขึ้นเป็นครั้งแรกสมัยรัชกาลที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ด้วยการเขียนพงศาวดารตำนาน บทความ และหนังสือ 4 ช่วง ช่วงที่หนึ่ง ตำนานจำปาศักดิ์ของเจ้าเมืองอุบลราชธานีคนสุดท้าย ช่วงที่สอง ภายหลังการลงนามอนุสัญญาสยามฝรั่งเศส ในวันที่ 3 ตุลาคม ค.ศ.1893 คือ ตำนานจำปาศักดิ์ พงศาวดารอิสานและหนังสือช่วงที่สามได้เกิดขึ้นในกลางทศวรรษที่ 1950 – 1991ช่วงสุดท้ายค.ศ.1992 – 2013 ชุมชนท้องถิ่นลุ่มแม่น้ำมูลและสาขาได้เริ่มสืบค้นและสร้างประวัติศาสตร์ชุมชนด้วยการเชื่อมโยงกับพระครูโพนสะเม็กการผลิตหลักฐานทั้ง 4 ชุดเป็นไปอย่างจำกัดในพื้นที่ฝั่งขวาแม่น้ำโขง คนฝั่งขวาแม่น้ำโขงมีความศรัทธาต่อพระครูโพนสะเม็กในฐานะผู้สร้างบ้านแปงเมืองและศูนย์รวมทางจิตใจThe Reconstruction Pra Kru Ponsamek History on the right bank of the Mekong River.

In the early of 18th centuries, Pra Kru Ponsamek a Theravada Buddhist monk, was a migration leader southward. He dedicated his life to establish Champassak and the central Mekong community (Roi Et). He was a religious leader, who attained the highest political position. This article aims to analyticaly reconstruct Pra Kru Ponsamek 's history on the right bank of the Mekong river. The content classifies in 4 parts; the analysis of evidence and documentaries, the reconstruction of PraKruponsamek History on the right bank of the Mekong river process, the impact of reconstruct Pra Kru Ponsamek 's history toward Mekong People, and the conclusion.

The study shown that reconstruct Pra Kru Ponsamek history process had occurred in the reign of King Rama IV of Siam in four periods on legends, chronicles, and books. The Champasak chronicle was produced by the last King of Ubonratchathani before 1893 A.D. The story of Pra Kru Ponsamek had written after 3 October 1893 A.D. in Isan Chronicles. From 1955 to 1991 A.D., Pra Kru Ponsamek story produced in the lower Mun valley and its tributaries. Between 1992 and 2013 A.D., local communities of the Mun Valley begin to reconstruct its history annex to Pra Kru Ponsamek. All four versions produced on the right bank of the Mekong River. In the nutshell, the Mekong people respect Pra Kru Ponsamek as a communities builder and spiritual guardian.