โบราณสถานสันกู่ ดอยปุย: พื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ ของพระฤาษีวาสุเทพ ?

Abstract

โบราณสถานสันกู่ตั้งอยู่บริเวณยอดดอยปุย จังหวัดเชียงใหม่ มีฐานวิหารก่ออิฐเป็นผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า และฐานกู่เจดีย์ 1 องค์ ภายหลังการขุดค้นทางโบราณคดีได้พบพระพิมพ์ดินเผ่าในกลุ่มพระสิบสองและพระสิบแปด ที่มีอายุราวพุทธศตวรรษที่ 17 – 18 เป็นหลักฐานยืนยันว่าอยู่ในสมัยหริภุญไชยซึ่งเป็นโบราณสถานที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดกว่าโบราณสถานใดๆ ที่ตั้งอยู่ในบริเวณชุมชนแถบดอยสุเทพ และยังมีความสัมพันธ์กับพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ของชาวลัวะ สอดคล้องกับวัฒนธรรมการประดิษฐานพระธาตุบนยอดดอย

ภายหลังการสถาปนาพระธาตุดอยสุเทพขึ้นในบริเวณภูเขาอีกแห่งหนึ่งในระดับต่ำลงมา ทำให้พระธาตุดอยสุเทพกลายเป็นปูชนียสถานที่สำคัญนับตั้งแต่นั้นมา ทั้งๆ ที่ควรมีพื้นที่ศักดิ์เพียงแห่งเดียวเป็นสถานที่ประดิษฐานพระบรมธาตุ คือ บริเวณสันกู่ แต่ในเหตุการณ์เชิญพระธาตุได้เปลี่ยน

San-Ku Archaeological Site, Doi Pui Hill: Sacred Site of Wasuthep Hermit.

San-Ku archaeological site is situated at the peak of Doi Pui Hill, Chiang Mai Province. It is an ancient temple with its remaining of a brick rectangular vihara (an assembly hall) and a stupa bases. After archaeological excavations, some votive tablets in Haripunchai style, called Phra Sipsong and Phra Sippaed, were found. It could be dated back to 17^th - 18^th Buddhist century (around 11^th - 12^th century). These votive tablets reveal that the site was first built in Haripunchai Era. It is the oldest site on Doi Suthep ancient community. Additionally, San-Ku is also related to the sacred area of the Lawa people, traditionally enshrining Lord Buddha’s relics on the mountain tops.

Even though there should be only one place for enshrining Buddha relic on the mountains, Phrathat Doi Suthep was established on another lower hill in the reign of King Kuna merited by the significance ceremony of Buddha’s relics on an elephant back. Therefore, San-Ku temple becomes less recognized and eventually forgotten.