การตรวจสอบรูปแบบพระพุทธรูปมีไรพระมัสสุในวรรณกรรมพุทธประวัติ

Abstract

บทความนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ ได้แก่ 1. เพื่อตีความวรรณกรรมพุทธประวัติ 2. เพื่อวิเคราะห์พัฒนาการของวรรณกรรมพุทธประวัติ และ 3. เพื่อวิเคราะห์คุณค่าของวรรณกรรมพุทธประวัติที่มีต่องานพุทธศิลป์ ใช้แนวคิดวรรณกรรมวิเคราะห์ ได้แก่ 1. แนวคิดที่พิจารณาความสัมพันธ์ระหว่างวรรณกรรมกับองค์ประกอบภายนอก และ 2. แนวคิดที่พิจารณาเฉพาะองค์ประกอบภายในวรรณกรรม เป็นแนวคิดหลักในการวิจัย โดยใช้วรรณกรรมพุทธประวัติ 8 เรื่อง ได้แก่ 1. ลลิตวิสตระ 2. สัมภารวิบาก 3. ชินมหานิทาน 4. ปฐมสมโพธิกถา 5. ประทีปแห่งอาเซีย 6. พุทธประวัติฝ่ายมหายานในทิเบต 7. พุทธประวัติ ฉบับหลักสูตร นักธรรมและธรรมศึกษาชั้นตรี 8. คือเมฆสีขาวทางก้าวเก่าแก่  

ในประเด็นการวิเคราะห์คุณค่าวรรณกรรมพุทธประวัติที่มีต่องานพุทธศิลป์ ผู้วิจัยได้ตรวจสอบรูปแบบพระพุทธรูปมีไรพระมัสสุในวรรณกรรมพุทธประวัติ พบว่าประติมากรรมมีไรพระมัสสุประดับในซุ้มจระนำเจดีย์กู่กุด วัดจามเทวี จังหวัดลำพูน หมายถึง พระพุทธเจ้า ตามเรื่องราวที่ปรากฏในวรรณกรรมพุทธประวัติชินมหานิทานและปฐมสมโพธิกถา จำนวนพระพุทธรูปทั้ง 60 องค์รอบองค์เจดีย์กู่กุด หมายถึงพระพุทธเจ้าที่มีจำนวนมากมายในจักรวาล