พัฒนาการของการสร้างความรู้ดนตรีล้านนา
คำสำคัญ:
ดนตรีล้านนา, การสร้างความรู้, พัฒนาการดนตรีล้านนา, การสถาปนาบทคัดย่อ
บทความนี้เป็นการศึกษาพัฒนาการของการสร้างความรู้ดนตรีล้านนา โดยเฉพาะช่วงทศวรรษ 2500-2530 ผลการศึกษาพบว่าในระยะแรกเริ่ม ความรู้ดนตรีล้านนามีพัฒนาการของการสร้างความรู้จากความสนใจศึกษาดนตรีไทยแบบแผน ภายหลังจึงขยายมาสู่การศึกษาดนตรีในภูมิภาคต่าง ๆ ของประเทศไทยจากการก่อตั้งหลักสูตรดนตรีในสถาบันอุดมศึกษา การเกิดขึ้นของศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดและการเปิดหลักสูตรมหาบัณฑิตทางดนตรีในสังคมไทย ส่งผลต่อการสร้างความรู้ดนตรีล้านนาอย่างมาก กระแสท้องถิ่นนิยมทำให้พัฒนาการความรู้ของดนตรีล้านนาเน้นที่พื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ อันเป็น “เมืองหลวง” ของอาณาจักรล้านนาเป็นสำคัญ ภายหลังจึงมีการขยับขยายการศึกษาไปสู่พื้นที่จังหวัดต่าง ๆ
เอกสารอ้างอิง
กรมการฝึกหัดครู. 27 ปีแห่งการสถาปนากรมการฝึกหัดครู. กรุงเทพฯ : กรมการฝึกหัดครู, 2524.
กรมวิชาการ. คู่มือครูศิลปศึกษา ศ 0215 ศ 0216 ดนตรีพื้นเมือง 1-2. กรุงเทพฯ : กรมวิชาการกระทรวงศึกษาธิการ, 2528.
ณัฐพงษ์ ปัญจบุรี. “วิถีการดำรงอยู่ของการขับขานกะโลง.” วิจิตรศิลป์ ปีที่ 8, ฉบับที่ 1 (2560): 207.
ดิเรก อินจันทร์. “ลักขณะแปงกลอง.” ใน การขับขานและดนตรีล้านนา จากพับสา ใบลาน และเรื่องเล่า, 31-33. เชียงใหม่ : สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่, 2559.
ทรงกลด ทองคำ. “เปี๊ยะ พิณโบราณที่ไม่ธรรมดากับปัญหาการอนุรักษ์.” ใน ดนตรีไทยอุดมศึกษา ครั้งที่ 26, 119-132. เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2538.
ธนิต อยู่โพธิ์. เครื่องดนตรีไทย. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2500.
ประสิทธิ์ เลียวสิริพงศ์. ดนตรีพื้นบ้านภาคเหนือ. เชียงใหม่ : สถาบันราชภัฏเชียงใหม่, 2540.
ประเสริฐ ณ นคร. โคลงนิราศหริภุญชัย. กรุงเทพฯ : พระจันทร์, 2516.
ปรานี วงษ์เทศ. “การศึกษาเพลงพื้นบ้านทางมานุษยวิทยา.” ใน เพลงพื้นบ้านลานนาไทย, 1-12. เชียงใหม่ : วิทยาลัยครูเชียงใหม่, 2524.
ปิแอร์ โอร์ต. ล้านนาไทยในแผ่นดินพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ : พิมพ์คำ, 2555.
พรประพิตร เผ่าสวัสดิ์. ดนตรีจังหวัดน่าน. กรุงเทพฯ : คัลเลอร์ไอเดีย อินโนเวชั่น, 2561.
พิธินัย ไชยแสงสุขกุล และอรุณรัตน์ วิเชียรเขียว. กฎหมายล้านนาโบราณ : วิเคราะห์ระบบโครงสร้างและเนื้อหาบทบัญญัติที่จารในใบลาน. กรุงเทพฯ : สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2532.
พูนพิศ อมาตยกุล, บ.ก. เพลง ดนตรี และนาฏศิลป์ จากสาส์นสมเด็จ. นครปฐม : วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล, 2553.
เพลงจตุรภาคกาญจนาภิเษกสมโภช. กรุงเทพฯ : ธนาคารกรุงเทพ, 2539.
ภิญญพันธุ์ พจนะลาวัณย์. “ล้านนายูโทเปียกับเส้นขอบฟ้าของสำนักท้องถิ่นนิยม : 60 ปี ธเนศวร์เจริญเมือง.” ใน ตัวคนคนเมือง 100 ปีชาตกาล ไกรศรี นิมมานเหมินท์, 169-218. เชียงใหม่ : ศูนย์วิจัยและบริการวิชาการ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2555.
ภูเดช แสนสา, บ.ก. ซาวห้าปีขวบเข้า หมู่เฮาชาวพื้นบ้านล้านนา. เชียงใหม่ : ชมรมพื้นบ้านล้านนาสโมสรนักศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2554.
เมธี ใจศรี. “สมณกถา.” ใน งานปริวรรตคัมภีร์โบราณล้านนา, 58-76. เชียงใหม่ : สถาบันภาษา ศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่, 2553.
ยงยุทธ ธีรศิลป์ และทวีศักดิ์ ปิ่นทอง. “ดนตรีและนาฏศิลป์พื้นบ้านภาคเหนือ.” ใน ลักษณะไทย เล่ม 3 ศิลปะการแสดง, 295-366. กรุงเทพฯ : ธนาคารกรุงเทพ, 2541.
โรงเรียนศิลปากร แผนกนาฏดุริยางค์. ที่ระลึกการเปิดโรงเรียนศิลปากร แผนกนาฏดุริยางค์. พระนคร : พระจันทร์, 2481.
สนั่น ธรรมธิ. “ความเป็นมาของกลองสะบัดชัย.” ใน ดนตรีไทยอุดมศึกษา ครั้งที่ 26, 133-136. เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2538.
สภาการฝึกหัดครู. หลักสูตรสภาการฝึกหัดครู พ.ศ. 2519. กรุงเทพฯ : กรมการฝึกหัดครู, 2519.
สรัสวดี อ๋องสกุล. ประวัติศาสตร์ล้านนา. กรุงเทพฯ : อัมรินทร์, 2551.
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. “ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง นโยบายวัฒนธรรมแห่งชาติ.” ใน ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 98, 4432-4433. กรุงเทพฯ : คณะรัฐมนตรีและราชกิจจานุเบกษา, 2524.
สิทธิเทพ เอกสิทธิพงษ์. “บททดลองนำเสนอว่าด้วยพัฒนาการอุดมศึกษาไทยภายใต้สงครามเย็น : กำเนิดวงวิชาการไทย นักวิชาการชาตินิยม และชาตินิยมทางปัญญาภายใต้เงาอินทรี.” วารสารอินทนิลทักษิณสาร ปีที่ 13, เล่มที่ 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม 2561): 59-87.
สุรสิงห์สำรวม ฉิมพะเนาว์. “การเล่นเปี๊ยะ : การส่งดนตรีจากดวงใจ.” ใน เพลงพื้นบ้านลานนาไทย. เชียงใหม่ : วิทยาลัยครูเชียงใหม่, 2524.
อรุณรัตน์ วิเชียรเขียว และเดวิด เค. วัยอาจ. ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่. เชียงใหม่ : ซิลค์เวอร์ม, 2547.
Dhanit Yupho. Thai Musical Instruments. (Translated by David Morton). Bangkok: Department of Fine Arts, 1960.
McGraw, Andrew. “The Pia’s Subtle Sustain: Contemporary Ethnic Identity and the Revitalization of the Lanna “Heart Harp.” Asian Music 38, no. 2 (2007): 115-142 .
Morton, David, ed. Selected Reports in Ethnomusicology. Los Angeles, California: University of California Los Angeles, 1975.
Shahriari, Andrew Christopher. "Lanna music and dance: image and identity in Northern Thailand." Doctoral dissertation, Kent State University, 2001.
Steup, Matthias. “Epistemology.” Stanford Encyclopedia of Philosophy Archive. https://plato.stanford.edu/archives/fall2017/entries/epistemology/.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ของบทความเป็นของเจ้าของบทความ บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นทัศนะของผู้เขียน
กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยและไม่รับผิดชอบต่อบทความนั้น
