สาธารณศิลป์: การสร้างสรรค์ศิลปกรรมเพื่อสุนทรียภาพและความเหมาะสมใหม่  กรณีศึกษา “งานอยู่เย็นเป็นสุข ณ ศาลายา”

ภาวิณี บุญเสริม; สกาวรุ้ง สายบุญมี; นันธิดา จันทรางศุ

ผู้แต่ง

ภาวิณี บุญเสริม คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
สกาวรุ้ง สายบุญมี สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล
นันธิดา จันทรางศุ สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล

คำสำคัญ:

สาธารณศิลป์, การสร้างสรรค์ศิลปกรรม, นิเวศสุนทรีย์, ความเหมาะสมใหม่, สถานการณ์หลังโควิด 19

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัย เรื่องสาธารณศิลป์: การสร้างสรรค์ศิลปกรรมเพื่อวิถีความเหมาะสมใหม่ในการขับเคลื่อนสังคมวัฒนธรรมหลังสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 นี้ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างสรรค์กรณีศึกษา“ศิลปกรรมที่มีสุนทรียภาพและมีความเหมาะสมใหม่” สำหรับสังคมไทย และนำเสนอแนวคิดและกระบวนการการสร้างสรรค์งานสาธารณศิลป์ อันจะนำไปสู่การปลอบประโลมใจและสร้างกำลังใจที่จะอยู่ร่วมกันอย่างมีความหวัง คณะผู้วิจัยได้ออกแบบกิจกรรมการขับเคลื่อนศิลปวัฒนธรรมในการจัดงานสาธารณศิลป์ภายใต้แนวคิด “งานอยู่เย็นเป็นสุข ณ ศาลายา” ณ วัดสุวรรณาราม ต.ศาลายา อ.พุทธมณฑล จ. นครปฐม ในวันที่ 13 กรกฎาคม 2565 โดยใช้วิธีการดำเนินงานในรูปแบบการวิจัยและพัฒนา (Research and Development, R&D) และการทำงานร่วมกับชุมชนด้วยการบูรณาการแนวคิดต่าง ๆ ได้แก่ แนวคิดสาธารณศิลป์ (Art for Public) แนวคิดนิเวศสุนทรีย์ (ecological aesthetic) แนวคิดสุนทรียศาสตร์เชิงสัมพันธ์ (relational aesthetic) และแนวคิดการทำงานร่วมกันอย่างสร้างสรรค์ (collaborative creativity) กับการบูรณาการโจทย์ทางสังคมวัฒนธรรม (socio-cultural) เกี่ยวกับสถานการณ์หลังวิกฤตโรคระบาด COVID 19 ผลการวิจัยพบว่า ความสำเร็จของกระบวนการสร้างสรรค์งานสาธารณศิลป์เพื่อการขับเคลื่อนศิลปวัฒนธรรมนั้น จะต้องพิจารณาให้เหมาะสมทั้งกาลและเทศะในการบูรณาการ ตลอดจนการเชื่อมโยงกับประเด็นทางสังคมด้วยกระบวนการต่าง ๆ ได้แก่ การสื่อสารเพื่อให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ทางสังคม กระบวนการมีส่วนร่วมระหว่างศิลปินกับเครือข่ายและการมีส่วนร่วมของชุมชนจากทุกภาคส่วน การเข้าใจและรวบรวมทุนทางวัฒนธรรมจากในพื้นที่ โดยใช้แนวคิด “เก็บ รื้อ สร้าง” มาเป็นแนวทางในการออกแบบและสร้างสรรค์ เพื่อขับเคลื่อนงานศิลปกรรมอันเป็นสาธารณประโยชน์ต่อชุมชนอย่างแท้จริง โดยแนวทางการสร้างสรรค์ในรูปแบบสาธารณศิลป์นี้สามารถนำมาประยุกต์ใช้ หรือเป็นทางเลือกในการทำงานสร้างสรรค์กลุ่มงานศิลปกรรมกับปรากฏการณ์อื่น ๆ ที่อาจจะเกิดขึ้นต่อไปในอนาคตได้

เอกสารอ้างอิง

Apichatkriengkrai, Wijit. “Eco-Aesthetic Art for Public.” The Fine and Applied Arts Journal 14, no.1 (2021): 107-131.

วิจิตร อภิชาติเกรียงไกร. “สาธารณศิลป์เพื่อนิเวศสุนทรีย์.” ศิลปกรรมสาร ปีที่ 14, ฉบับที่ 1 (มกราคม -มิถุนายน 2564). 107-131.

Apichatkriengkrai, Wijit, Toeingam Guptabutra, and Phitsanu Supanimit. “The art project of ecological aesthetic in Thai rice culture.” Veridian E-Journal, Silpakorn University Humanities, Social Sciences and arts 10, no.1 (2017): 2054-2076.

วิจิตร อภิชาติเกรียงไกร, เตยงาม คุปตบุตร, และพิษณุ ศุภนิมิตร. “การสร้างสรรค์ผลงานโครงการสาธารณศิลป์เพื่อนิเวศสุนทรีย์ในวิถีวัฒนธรรมข้าวไทย.” วารสาร Veridian E-Journal, Silpakorn University Humanities, Social Sciences and arts ปีที่ 10, ฉบับที่ 1 (มกราคม - เมษายน 2560): 2054-2076.

Ashworth, Gregory John, and Henk Voogd. Selling the City: Marketing Approaches in Public Sector Urban Planning. London: Belhaven, 1990.

Association for Public Art. “What is public art?.” https://www.associationforpublicart.org/ what-is-public-art/.

Avraham, Eli. “Media strategies for improving an unfavorable city image.” Cities 21, no. 6 (2004): 471–479.

Engeström, Yrjö. “Expansive learning at work: Toward an activity theoretical reconceptualization.” Journal of Education and Work 14, no. 1 (2001): 133-156.

Fischer, Gerhard, Elisa Giaccardi, Hal Eden, Masanori Sugimoto, and Yunwen Ye. “Beyond binary choices: Integrating individual and social creativity.” International Journal of Human-Computer Studies 63, no. 4-5 (2005): 482-512.

Hall, Tim, and Iain Robertson. “Public art and urban regeneration: advocacy, claims and critical debates.” Landscape Research 26, no. 1(2001): 5–26.

Hall, Tim, and Chris Smith. “Public art in the city: meanings, values, attitudes and roles.” In Interventions: Advances in Art and Urban Futures Volume 4th edited by Malcolm Miles and Tim Hall, 175–179. Bristol: Intellect Books, 2005.

Mahidol University Archives and Museums. “History of Salaya.” https://museum.li.mahidol.ac.th/mahidol-mysteries/index.php/salaya/

หอจดหมายเหตุและพิพิธภัณฑ์ มหาวิทยาลัยมหิดล. “ที่มาของพื้นที่ศาลายา.” https://museum.li.mahidol.ac.th/mahidol-mysteries/index.php/salaya/

Wansborough, Matthew, and Andrea Mageean. “The role of urban design in cultural regeneration.” Journal of Urban Design 5, no. 2 (2000): 181–197.