การวิเคราะห์ความรู้สำคัญสำหรับการสร้างหลักสูตรความเป็นเลิศด้านวิทยาศาสตร์ ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน

บทคัดย่อ

          การศึกษานี้เป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่อง การสร้างและพัฒนาหลักสูตรความเป็นเลิศด้านวิทยาศาสตร์ (แผนการเรียนวิทยาศาสตร์ตั้งแต่ระดับอนุบาลศึกษาไปจนถึงระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย  เพื่อบ่มเพาะผู้เรียนให้มีความเป็นเลิศด้านวิทยาศาสตร์) มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์องค์ความรู้ที่จำเป็นในสร้างหลักสูตรความเป็นเลิศด้านวิทยาศาสตร์สำหรับนักเรียนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน  (ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 – ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6) เก็บรวบรวมข้อมูลจากการวิเคราะห์แนวคิดและทฤษฎีจากเอกสาร ตำราและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาหลักสูตรความเป็นเลิศด้านวิทยาศาสตร์ การสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม  ซึ่งมีผู้ให้ข้อมูลพื้นฐานรวม 33 คน ได้แก่  ผู้ทรงคุณวุฒิด้านการจัดการศึกษาวิทยาศาสตร์ 10 คน ผู้บริหารสถานศึกษา 5 คน ครูผู้สอนวิทยาศาสตร์ 18 คน  เครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบบันทึกภาคสนาม  วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา

            ผลการศึกษาพบว่า ข้อมูลพื้นฐานสำหรับการพัฒนาหลักสูตรความเป็นเลิศด้านวิทยาศาสตร์ ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน  ประกอบด้วย  1) คุณลักษณะของผู้เรียนที่มีความเป็นเลิศด้านวิทยาศาสตร์  คือ  การมีเมตาคอกนิชั่น (Metacognition) การมีจิตวิทยาศาสตร์ และมีความสามารถด้านทักษะการคิด  2) การจัดหลักสูตรและการเรียนการสอน หลักสูตรควรเป็นแบบไม่เน้นเนื้อหา  เน้นกระบวนการคิดที่ให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง และเรียนรู้ด้วยตนเอง  3) การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ควรเป็นการวัดประเมินกระบวนการคิดและทักษะปฏิบัติ  4) บทบาทครูและผู้บริหารในการจัดการศึกษาให้กับผู้เรียนที่มีความเป็นเลิศด้านวิทยาศาสตร์ ครู : ต้องมีความแม่นยำในเนื้อหา มีความมั่นใจในการสอน เข้าใจธรรมชาตินักเรียน ออกแบบกิจกรรมที่ท้าทายและให้ผู้เรียนได้ฝึกกระบวนการคิด/การลงมือปฏิบัติ  ผู้บริหาร:ต้องเป็นผู้บริหารเชิงวิชาการ ส่งเสริมการพัฒนาครูและสนับสนุนการจัดกิจกรรมที่เหมาะสมให้กับนักเรียนที่มีความสามารถพิเศษด้านวิทยาศาสตร์