การพัฒนาชุดการเรียนรู้นวัตกรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นของตำบลสาวชะโงก สำหรับนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยใช้กระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมและประสบการณ์อภิปัญญาบูรณาการกับ การเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐาน

Main Article Content

ทิพย์วิมล วังแก้วหิรัญ
พรทิพย์ อ้นเกษม
สุพัฒน์ เศรษฐคมกุล
ประภาพร ชนะจีนะศักดิ์
ธิดารัตน์ อธิปัญจพงษ์

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาและรวบรวมนวัตกรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นของตำบลสาวชะโงก อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา 2) พัฒนาชุดการเรียนรู้นวัตกรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นของตำบลสาวชะโงก อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา และ 3) ศึกษาผลการใช้ชุดการเรียนรู้ ประชากรที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ประกอบด้วย ภาคีเครือข่าย ได้แก่ ผู้ประกอบการ กลุ่มวิสาหกิจผู้ผลิตมะม่วง ผู้นำชุมชน ปราชญ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น ผู้บริหารสถานศึกษา ครู อาจารย์ ในอำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าร้อยละ และค่าการทดสอบความแตกต่างระหว่างค่าเฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่าง ผลการวิจัยปรากฎดังนี้


            1) นวัตกรรมและภูมิปัญญาที่ควรสืบสานสู่การจัดการเรียนรู้ ได้แก่องค์ความรู้เกี่ยวกับมะม่วง ซึ่งประกอบด้วย สายพันธุ์ การปลูก การเก็บเกี่ยว และการแปรรูปผลิตภัณฑ์มะม่วงของตำบลสาวชะโงก อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา


            2) ผลการพัฒนาชุดการเรียนรู้และนวัตกรรมภูมิปัญญาท้องถิ่น ได้ชุดการเรียนรู้ มีชื่อว่า “มะม่วงดีที่สาวชะโงก”            มีจำนวนชุดกิจกรรมการเรียนรู้ จำนวน 3 ชุด ได้แก่ สายพันธุ์มะม่วง มาปลูกมะม่วงกันเถอะ และมะม่วงแปรรูป รวมเวลาในการจัดกิจกรรมทั้งสิ้น 27 ชั่วโมง ผลการตรวจสอบคุณภาพชุดการเรียนรู้ ด้านความเหมาะสมของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ พบว่าทุกองค์ประกอบมีความเหมาะสมระดับมากที่สุดโดยผู้เชี่ยวชาญทุกคนมีความเห็นไปในแนวทางเดียวกัน


            3) ผลที่เกิดกับผู้เรียนหลังจากการเรียนด้วยชุดการเรียนรู้ ปรากฏดังนี้ 3.1) คุณลักษณะด้านพุทธิพิสัยหลังการจัดกิจกรรมการเรียนรู้สูงกว่าก่อนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 3.2) คุณลักษณะด้านทักษะปฏิบัติ โดยพิจารณาทักษะการขยายพันธุ์มะม่วง และการออกแบบผลิตภัณฑ์ภาพรวมอยู่ในระดับดี  และ 3.3) คุณลักษณะด้านจิตพิสัย พิจารณาจากความรู้สึกภาคภูมิใจ ความรักความผูกพันกับท้องถิ่นของนักเรียนที่เรียนด้วยชุดการเรียนรู้ อยู่ในระดับมาก


           4) ภาคีเครือข่ายมีความเห็นว่าชุดการเรียนรู้ มีคุณค่าต่อนักเรียน ต่อโรงเรียน และต่อชุมชน โดยนักเรียนได้รับความรู้ที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้ เรียนรู้อย่างมีความสุข สนุกสนาน จากการลงมือปฏิบัติจริง ส่งเสริมให้นักเรียนเห็นคุณค่าและความสำคัญของมะม่วงซึ่งเป็นผลไม้ที่มีชื่อเสียงของท้องถิ่นร่วมทั้งสร้างความตระหนักในการอนุรักษ์และพัฒนาคุณภาพของมะม่วงให้คงอยู่ต่อไป โรงเรียนควรนำชุดการเรียนรู้ไปใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้กับนักเรียนอย่างหลากหลายวิธีการ เพื่อสืบสานองค์ความรู้ นวัตกรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นของตำบลสาวชะโงกให้คงอยู่ต่อไป

Article Details

บท
บทความวิจัย
Author Biographies

ทิพย์วิมล วังแก้วหิรัญ, มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์

คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ ต.หน้าเมือง อ.เมือง จ.ฉะเชิงเทรา 24000

พรทิพย์ อ้นเกษม, มหาวิทยาลัยราชภัฎราชนครินทร์

คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ ต.หน้าเมือง อ.เมือง จ.ฉะเชิงเทรา 24000

สุพัฒน์ เศรษฐคมกุล, มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์

คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ อ.เมือง จ.ฉะเชิงเทรา 24000

ประภาพร ชนะจีนะศักดิ์, มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์

คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ อ.เมือง จ.ฉะเชิงเทรา 24000

ธิดารัตน์ อธิปัญจพงษ์, มหาวิทยาลัยราชภัฎราชนครินทร์

คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ อ.เมือง จ.ฉะเชิงเทรา 24000

References

ทิพย์วิมล วังแก้วหิรัญ. (2558). การศึกษาและพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้ยุทธศาสตร์สะท้อนอภิปัญญาร่วมกับการเรียนรู้แบบใช้ชุมชนเป็นฐานเพื่อพัฒนาความสามารถในการออกแบบหลักสูตรสาระการเรียนรู้ท้องถิ่น : กรณีศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ จังหวัดฉะเชิงเทรา. วารสารศึกษาศาสตร์มหาวิทยาลัยทักษิณ. ปีที่ 15 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม 2558)

นิรมล ศตวุฒิ. (2543). การพัฒนาหลักสูตร. กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

วิชัย วงษ์ใหญ่. (2533). การพัฒนาหลักสูตรและการสอนมิติใหม่. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร : รุ่งเรืองธรรม

ศุภลักษณ์ สินธนา. (2545). การศึกษาการคิดอภิมานโดยใช้แบบจำลองความสัมพันธ์โครงสร้างเชิงเส้น : การวิเคราะห์กลุ่มพหุ. ปริญญานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต (การทดสอบและวัดผลการศึกษา). กรุงเทพมหานคร : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

สถาพร ดียิ่ง. (2550). การสำรวจพันธุ์และแหล่งปลูกมะม่วงในจังหวัดฉะเชิงเทรา. เอกสารอัดสำเนา

อวยพร เรืองศรี. (2545). การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการคิดอภิมานกับการคิดอย่างมีวิจารณญาณของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6. ปริญญานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต. (การวัดผลการศึกษา). กรุงเทพมหานคร : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

Anderson, L. W. and Krathwohl, D. R., et al (Eds.) (2001) A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives. MA : Allyn & Bacon. Boston, (Pearson Education Group)

Forgarty, R. (1994). Teach for Metacognitive Reflection. Palatine, IL : IRL/SkyLight Training and Publishing,Inc.