การพัฒนาหลักสูตรเสริมฐานสมรรถนะตามแนวคิดการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานและการรับใช้สังคมเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการอยู่ในสังคมโลกที่มีความเป็นสากลของนักศึกษาครู

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐาน 2) สร้างและตรวจสอบคุณภาพหลักสูตรเสริมฐานสมรรถนะตามแนวคิดการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐานและการรับใช้สังคมเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการอยู่ในสังคมโลกที่มีความเป็นสากลของนักศึกษาครู 3) ทดลองใช้หลักสูตร และ 4) ประเมินผลและปรับปรุงหลักสูตร การดำเนินการวิจัยแบ่งเป็น 4 ขั้นตอน ประกอบด้วย การศึกษาข้อมูลพื้นฐานที่จำเป็นต่อการพัฒนาหลักสูตร การสร้างและตรวจสอบคุณภาพหลักสูตร การทดลองใช้หลักสูตร และการประเมินผลและปรับปรุงหลักสูตร ศึกษาประสิทธิผลของหลักสูตรโดยนำไปทดลองใช้กับนักศึกษาหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต (หลักสูตร 4 ปี) มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา ชั้นปีที่ 3 ปีการศึกษา 2565 สาขาวิชาการประถมศึกษา จำนวน 32 คน ซึ่งได้มาจากการสุ่มแบบแบ่งกลุ่ม ใช้แบบแผนการทดลองแบบกลุ่มเดียวทดสอบก่อนและหลัง เครื่องมือวิจัยที่ใช้ในขั้นการทดลองใช้หลักสูตร ได้แก่ แบบทดสอบวัดความรู้ความเข้าใจ แบบวัดการคิดอย่างมีวิจารณญาณ แบบวัดการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ แบบประเมินทักษะการอยู่ในสังคมโลกที่มีความเป็นสากล แบบวัดคุณลักษณะ แบบประเมินการดำเนินงานโครงการรับใช้สังคม แบบสอบถามความพึงพอใจ และแบบบันทึกการสะท้อนการเรียนรู้ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ทดสอบค่าที (t-test) และวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า 1) หลักสูตรที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 9 องค์ประกอบ ได้แก่ ความเป็นมาและความสำคัญ หลักการ จุดมุ่งหมาย สมรรถนะและตัวบ่งชี้ โครงสร้างหลักสูตร หน่วยการเรียนรู้ การจัดกระบวนการเรียนรู้ สื่อและแหล่งเรียนรู้ และการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ โดยที่กรอบสมรรถนะการอยู่ในสังคมโลกที่มีความเป็นสากลของนักศึกษาครูมีจำนวน 11 สมรรถนะ 47 ตัวบ่งชี้ กระบวนการเรียนรู้แบ่งเป็น 2 ช่วงระยะ คือ ระยะที่ 1 กิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ปรากฏการณ์เป็นฐาน และระยะที่ 2 กิจกรรมการเรียนรู้ด้วยการรับใช้สังคม 2) ผลการประเมินประสิทธิผลของหลักสูตร พบว่า นักศึกษาครูที่เข้าร่วมกิจกรรมมีผลการเรียนรู้ ดังนี้ 2.1) ความรู้ความเข้าใจในหลักการของการอยู่ในสังคมโลกที่มีความเป็นสากล หลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลอง และสูงกว่าเกณฑ์ที่ตั้งไว้ร้อยละ 70 ของคะแนนเต็ม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 2.2) ทักษะและคุณลักษณะของการอยู่ในสังคมโลกที่มีความเป็นสากล หลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 2.3) สมรรถนะการอยู่ในสังคมโลกที่มีความเป็นสากลผ่านการดำเนินงานโครงการรับใช้สังคมอยู่ในระดับดี และ 2.4) ความพึงพอใจต่อการเรียนรู้ด้วยหลักสูตรอยู่ในระดับมากที่สุด