บทบาทของผู้นำชุมชนในการหนุนเสริมเพื่อทำให้ปัญหาทางการเงินของคน ในชุมชนลดน้อยลงผ่านการจัดการหนี้สินของชุมชนบ้านสามขา อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ (1) เพื่อศึกษาสาเหตุที่ทำให้เกิดหนี้สินของสมาชิกชุมชนบ้านสามขา และ (2)ศึกษาบทบาทของผู้นำชุมชนในการหนุนเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีผ่านการจัดการหนี้สินของชุมชนบ้านสามขา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ประชากรคือ สมาชิกชุมชนบ้านสามขาจำนวน 207 ครัวเรือน กลุ่มตัวอย่างคือ ตัวแทนของครอบครัวที่เป็นอาสาสมัครเพื่อให้ข้อมูลจำนวน 50 คนเครื่องมือในการเก็บข้อมูลเป็นแบบสัมภาษณ์ รวบรวมข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัยพบว่า 1) สาเหตุภาวะหนี้สินของสมาชิกชุมชนบ้านสามขาเกิดจากปัจจัยสำคัญ 2 ประการคือ (1) รายได้จากอาชีพหลัก คือ การทำไร่และทำนาทำให้เกิดไม่แน่นอนเนื่องจากสภาพภูมิอากาศ และ (2) พฤติกรรมการบริโภคที่เปลี่ยนไปตามกระแสนิยม ทำให้รายได้ไม่เพียงพอกับรายจ่ายนั้น ชาวบ้านจึงต้องกู้ยืมเงินจากแหล่งเงินทุนทั้งในและนอกระบบ ท้ายที่สุดเกิดปัญหาหนี้สินของครอบครัว 2) บทบาทของผู้นำในชุมชนทำให้ปัญหาทางการเงินของคนในชุมชนลดน้อยลงดำเนินการโดยมีการประชุมแบบมีส่วนร่วม ซึ่งมีผู้นำชุมชนทำการขับเคลื่อนการทำงานผ่านกรรมการชุมชนและสมาชิกชุมชนร่วมกันวิเคราะห์ปัญหาหนี้สินเพื่อหาทางแก้ไขปัญหาร่วมกับคนในครอบครัว สรุปได้ 2 แนวทางคือ (1) การจัดทำบัญชีครัวเรือนเพื่อได้ทราบถึงรายรับ รายจ่าย ลดค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น หากมีเงินเหลือก็นำเงินไปฝากออมทรัพย์ทำให้มีเงินออมมากขึ้น (2) สนับสนุนการจัดตั้งกลุ่มอาชีพเสริมเพื่อสร้างรายได้นอกเหนือจากการทำไร่ทำนา โดยนำเงินจากกองทุนของหมู่บ้านนำมาใช้ในการฝึกอาชีพและส่งเสริมการสร้างรายได้เพิ่มท้ายที่สุดส่งผลให้สมาชิกชุมชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีปลอดหนี้สินและมีความสุขในการดำเนินชีวิตแบบพอเพียง