อิทธิพลของการใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ที่มีต่อคุณภาพชีวิตและภาวะซึมเศร้า ของผู้สูงอายุ: บทบาทการเป็นตัวแปรส่งผ่านของความว้าเหว่และความเชื่อมโยง ทางสังคม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอิทธิพลของการใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ที่มีต่อคุณภาพชีวิตและภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุโดยมีความว้าเหว่และความเชื่อมโยงทางสังคมเป็น ตัวแปรส่งผ่าน กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้สูงอายุที่มีอายุ 60 ปีบริบูรณ์ขึ้นไป จำนวน 284 คน ที่มีการใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ ซึ่งอาศัยในเขตอำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ ได้มาโดยวิธีการเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วยแบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามการใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ แบบประเมินความเข้มข้นของการใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ แบบวัดความว้าเหว่ แบบวัดความเชื่อมโยงทางสังคม แบบวัดคุณภาพชีวิต และแบบประเมินภาวะซึมเศร้า (PHQ-9) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยโมเดลสมการโครงสร้าง
ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อคุณภาพชีวิตและภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุหลังจากการปรับรูปแบบมีความสอดคล้องกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์ (χ2 = 11.825, df = 1, p = .00, GFI = .984, CFI = .965, SRMR = .039, χ2/df = 11.825) โดยความเข้มข้นของการใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์มีอิทธิพลรวมต่อความว้าเหว่อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ความว้าเหว่มีอิทธิพลรวมและอิทธิพลทางตรงต่อภาวะซึมเศร้า และคุณภาพชีวิตอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และความเชื่อมโยงทางสังคมมีอิทธิพลรวมและอิทธิพลทางตรงต่อความว้าเหว่ ภาวะซึมเศร้า และคุณภาพชีวิตอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ในส่วนของอิทธิพลทางอ้อมพบว่า ความเชื่อมโยงทางสังคมมีอิทธิพลต่อคุณภาพชีวิตโดยมีตัวแปรความว้าเหว่เป็นตัวแปรส่งผ่าน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทุกเรื่องได้รับการตรวจความถูกต้องทางวิชาการโดยผู้ทรงคุณวุฒิ ทรรศนะและข้อคิดเห็นในบทความ Journal of Global of Perspectives in Humanities and Social Sciences (J-GPHSS) มิใช่เป็นทรรศนะและความคิดของผู้จัดทำจึงมิใช่ความรับผิดชอบของบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ กองบรรณาธิการไม่สงวนสิทธิ์การคัดลอก แต่ให้อ้างอิงแหล่งที่มา
เอกสารอ้างอิง
Bahramnezhad, F., Chalik, R., Bastani, F., Taherpour, M. & Navab, E. (2017). The social network among the elderly and its relationship with quality of life. Electronic Physician. 9(5), 4306-4311. Retrieved from https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5498693/
Bornstein, M. H., Jager, J. & Putnick, D. L. (2013). Sampling in developmental science: Situations, shortcomings, solutions, and standards. Developmental review. 33(4), 357-370. Retrieved from https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4286359/pdf/nihms524355.pdf
Davila, J., Hershenberg, R., Feinstein, B. A., Gorman, K., Bhatia, V. & Starr, L. R. (2012). Frequency and quality of social networking among young adults: associations with depressive Symptoms, Rumination, and Corumination. Psychology of Popular Media Culture. 1(2), 72–86.
Department of Mental Health. (2019). khrư̄ang chī wat khunnaphāp chīwit khō̜ng ʻOngkān ʻAnāmai Lōk chut yō̜ chabap phāsā Thai [WHOQOL-BREF-THAI]. Retrieved from http://www.dmh.go.th/test/whoqol/
Diamantopoulos, A. & Siguaw, J. A. (2000). Introducing LISREL: A guide for the uninitiated. Sage Publications.
Intraprasert, D. (2020). kānwičhai phrưttikam sāt bǣp būn nā kān [Interdisciplinary behavioral science research]. Bangkok: Charansanitwong Printing.
Hagan, R., Manktelow, R., Taylor, B. J. & Mallett, J. (2014). Reducing loneliness amongst older people: a systematic search and narrative review. Aging Mental Health. 18(6), 683-93.
Hair, J., Blak, W. C., Barbin, B. J., Anderson, R. E. & Tatham, R. L. (2010). Multivariate data analysis. New Jersey: Prentice Hall.
Haris, N., Majid, R. A., Abdullah, N. & Osman, R. (2014). The role of social media in supporting Elderly Quality Daily life. Proceeding of 3rd International Conference on User Science and Engineering. (pp. 253-257). Shah Alam: Malaysia.
Jung, E. H. & Sundar, S. S. (2016). Senior citizens on Facebook: how do they interact and why? Computers in Human Behavior. 61, 27-35.
Kositanon, W. (1999). phon khō̜ng kān prưksā chœ̄ng čhittawitthayā bǣp klum tām nǣo phičhāranā hētphon ʻārom læ phrưtti kan mot ʻakān lot khwām wāwē nai phūsūngʻāyu [The effect of group rational emotive behavior therapy on decreasing loneliness in the elderly]. Master’s thesis. Chulalongkorn University.
Lee, R. M. & Robbins, S. B. (1995). Measuring belongingness: The social connectedness and the social assurance scales. Journal of Counseling Psychology. 42, 232–241.
Lee, S. & Dajpratham, P. (2017). kānsưksā khwām trong chœ̄ng kēn khō̜ng bǣpsō̜pthām PHQ - kao læ PHQ - sō̜ng chabap phāsā Thai nai kān khat krō̜ng rōk sưmsao nai phūsūngʻāyu chāo Thai [Criterion validity of the Thai version of the PHQ-9 and the PHQ-2 for screening major depression in Thai elderly]. Journal of Rehabilitation Medicine. 27(1), 30-7. Retrieved from https://he01.tci-thaijo.org/index.php/aseanjrm/article/view/77338/67696
Lotrakul, M., Sumrithe, S. & Saipanish, R. (2008). Reliability and validity of the Thai version of the PHQ-9. BMC Psychiatry. 8, 1-7. Retrieved from https://doi.org/10.1186/1471-244X-8-46
Morita, A., Takano, T., Nakamura, K., Kizuki, M. & Seino, K. (2010). Contribution of interaction with family, friends and neighbours, and sense of neighbourhood attachment to survival in senior citizens: 5-year follow-up study. Social Science & Medicine. 70(4), 543-549. Retrieved from https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2009.10.057
Musich, S., Wang, S. S., Hawkins, K. & Yeh, C. S. (2015). The Impact of Loneliness on Quality of Life and Patient Satisfaction Among Older, Sicker Adults. Gerontology and Geriatric Medicine. Retrieved from https://doi.org/10.1177/2333721415582119
National Statistical Office. (2024). kānsamrūat kānmī kānchai theknōlōyī sārasonthēt læ kānsư̄sān nai khrūarư̄an Phō̜.Sō̜. sō̜ngphanhārō̜ihoksipčhet (trai māt 3) [The 2024 Household Survey on the Use of Information and Communication Technology (Quarter 3)]. Retrieved from https://www.nso.go.th/nsoweb/ storage/survey_detail/2024/2024 1122104623_82480.pdf
Nef, T., Ganea, R. L., Müri, R. M. & Mosimann, U. P. (2013). Social networking sites and older users - a systematic review. International psychogeriatrics. 25(7), 1041–1053.
Orosz, G., Tóth-Király, I. & Bőthe, B. (2015). Multidimensional Facebook Intensity Scale. Personality and Individual Differences. Retrieved from https://doi.org/10.1037/t59528-000
O’Rourke, H. M., Collins, L. & Sidani, S. (2018). Interventions to address social connectedness and loneliness for older adults: a scoping review. BMC Geriatrics. 18, 214(2018). Retrieved from https://doi.org/10.1186/s12877-018-0897-x
Pontanya, A. (2021). kānchai khrư̄akhāi sangkhom ʻō̜ nalai kap kān songsœ̄m khunnaphāp chīwit khō̜ng phūsūngʻāyu [The use of social network sites (SNSs) and the promotion of the quality of life of the elderly]. Journal of Graduate Studies Valaya Alongkorn Rajabhat University. 15(3), 272-288. Retrieved from https://so02.tci-thaijo.org/index.php/JournalGradVRU/article/view/243047
Russell, D. W. (1996). UCLA Loneliness Scale (Version 3): Reliability, validity, and factor structure. Journal of personality assessment. 66(1), 20-40. Retrieved from https://doi.org/10.1207/s15327752jpa6601_2
Saengloetuthai, J. (2015). khrư̄angmư̄ thī chai nai kānwičhai [Research Instrument]. Journal of Graduate School Sakon Nakhon Rajabhat University. 12(58), 13-24. Retrieved from https://so02.tci-thaijo.org/index.php/sngsj/article/view/59056
Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2010). A beginner's guide to structural equation modeling (3rd ed.). Routledge/Taylor & Francis Group.
Seabrook, E. M., Kern, M. L. & Rickard, N. S. (2016). Social networking sites, depression, and anxiety: a systematic review. JMIR Mental Health. 3(4), e5842. Retrieved from https://doi.org/10.2196/mental.5842
Siah, P. C., Ooi, C. S., Zaman, W. B. & Low, S. K. (2023). Social networking sites usage and quality of life among senior citizens. Asian Journal of Social Health and Behavior. 6(2), 79-85. Retrieved from https://doi.org/10.4103/shb.shb_138_22
Sinclair, T. J. & Grieve, R. (2017). Facebook as a source of social connectedness in older adults. Computers in Human Behavior. 66, 363-369.
Simoncic, T. E., Kuhlman, K. R., Vargas, I., Houchins, S. & Lopez-Duran, N. L. (2014). Facebook use and depressive symptomatology: Investigating the role of neuroticism and extraversion in youth. Computers in Human Behavior. 40, 1-5.
Torres, Z., Oliver, A. & Tomás, J. M. (2024). Understanding the effect of loneliness on quality of life in older adults from longitudinal approaches. Psychosocial Intervention. 33(3), 171-178. Retrieved from https://doi.org/10.5093/pi2024a11
Wiwatkunupakarn, N., Pateekhum, C., Aramrat, C., Jirapornchaoren, W., Pinyopornpanish, K. & Angkurawaranon, C. (2022). Social networking site usage: a systematic review of its relationship with social isolation, loneliness, and depression among older adults. Aging & Mental Health. 26(7), 1318-1326. Retrieved from https://doi.org/10.1080/13607863.2021.1966745
World Health Organization. (2017). Mental health of older adults. Retrieved from https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health-of-older-adults.
Zhang, K., Song, Q. & Burr, J. A. (2023). Internet use and loneliness among older Chinese adults. Aging & Mental Health. 28(6), 866-873. Retrieved from https://doi.org/10.1080/13607863.2023.2278713
Zhou, J. (2018). Improving older people’s life satisfaction via social networking site use: Evidence from China. Australasian Journal on Ageing. 37, 23-28.
Zhu, Y., Liu, J., Qu, B. & Yi, Z. (2018). Quality of life, loneliness and health-related characteristics among older people in Liaoning province, China: a cross-sectional study. BMJ open. 8(11), e021822. Retrieved from https://doi.org/10.1136/bmjopen-2018-021822
