อุปสรรคของการมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการน้ำชลประทานในทุ่งราบภาคกลางของประเทศไทย: ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและความสัมพันธ์ระหว่างองค์การ

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1. เพื่อค้นหาอุปสรรคในการบริหารจัดการน้ำชลประทานอย่างมีส่วนร่วมขององค์กรผู้ใช้น้ำ 2. เพื่อระบุกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลัก และปัจจัยกำหนดความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรผู้ใช้น้ำกับกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลัก 3. เพื่อเสนอแนะแนวทางในการบริหารองค์กรผู้ใช้น้ำให้มีความเข้มแข็ง วิเคราะห์บนพื้นฐานของการบูรณาการทฤษฎีผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและแนวคิดความสัมพันธ์ระหว่างองค์การ มีผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 18 คนจากองค์กรผู้ใช้น้ำ 3 กลุ่มในโครงการชลประทานในทุ่งราบภาคกลางของประเทศไทย ด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่ม ผลการวิจัยพบว่า อุปสรรคสำคัญที่สุด คือ การบริหารงานภายในกลุ่ม เช่น การขาดกฎระเบียบของกลุ่มในการร่วมรับผลประโยชน์หรือลงโทษร่วมกัน การติดต่อสื่อสารภายในและภายนอกกลุ่มมีอย่างจำกัด เป็นต้น ในขณะที่ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลักมี 3 กลุ่ม คือ 1. กลุ่มผู้ถึงพร้อมด้วยคุณลักษณะ (เจ้าหน้าที่รัฐจากส่วนภูมิภาคและส่วนท้องถิ่น) 2. กลุ่มอิทธิพล (คณะทำงานบริหารการใช้น้ำ) และ 3. กลุ่มผู้พึ่งพิงผู้อื่น (สมาชิกที่ไม่ได้เข้าร่วมประชุม) โดยประสิทธิภาพในการบริหารจัดการน้ำนับเป็นปัจจัยสำคัญที่กำหนดความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรผู้ใช้น้ำและกลุ่มผู้ถึงพร้อมด้วยคุณลักษณะ ดังนั้น ในการพัฒนาการบริหารจัดการน้ำชลประทานอย่างมีส่วนร่วม องค์กรผู้ใช้น้ำควรสร้างความสัมพันธ์แบบเครือข่ายของกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียหลักผ่านการพัฒนาทุนทางสังคมทั้งภายในและภายนอกกลุ่มผู้ใช้น้ำ