พัฒนาการการผลิตและหน้าที่ทางสังคม ของผ้าไหมสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

การศึกษาพัฒนาการการผลิตและบทบาททางสังคมของผ้าไหมสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงทำเลที่ตั้งหน่วยผลิต ศึกษาพัฒนาการและกระบวนการการเปลี่ยนแปลงการผลิต ศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงการผลิต ศึกษาหน้าที่ทางสังคมและ และวิเคราะห์โครงข่ายทางสังคมที่มีผลต่อกระบวนการผลิต ศึกษาโดยการวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการศึกษาพบว่าการผลิตผ้าไหมสันกำแพงมีพัฒนาการมาจากการริเริ่มของกลุ่มพ่อค้าที่ทำการติดต่อค้าขายระหว่างชุมชนในสมัยโบราณได้นำเส้นใยไหมเข้ามาทอแทนที่ผ้าฝ้ายในเขตชุมชนสันกำแพง ลักษณะของการว่าจ้างชาวบ้านเป็นแรงงานทักษะในการทอ ในขณะที่กลุ่มพ่อค้าเป็นผู้จัดหาวัตถุดิบ ออกแบบลวดลาย สีสันและดำเนินการการตลาด การผลิตเจริญขึ้นเมื่อเชียงใหม่ถูกพัฒนาให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยว ผ้าไหม           สันกำแพงได้รับการพัฒนาให้เป็น “สัญลักษณ์ทางพื้นที่” เป็นของที่ระลึกสำหรับการท่องเที่ยวและได้มีส่วนผลักดันให้อำเภอสันกำแพงเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย มีส่วนดึงดูดงานหัตถกรรมอื่น ๆ เข้าสู่อำเภอสันกำแพงจนทำให้ได้รับการส่งเสริมจากภาครัฐบาลและเอกชนให้เป็นเส้นทางสายหัตถกรรมของจังหวัดเชียงใหม่ แหล่งผลิตผ้าไหมจึงเคลื่อนย้ายติดกับถนนสายหลักของสันกำแพงและเข้าใกล้ตัวเมืองมากขึ้น หน้าที่ทางสังคมของผ้าไหมสันกำแพงที่สำคัญคือเป็นเครื่องนุ่งห่มที่แสดงฐานะทางเศรษฐกิจและสังคมของผู้สวมใส่ การท่องเที่ยวมีอิทธิพลสูงต่อการเปลี่ยนแปลงการผลิตทั้งทางเทคนิคการผลิตและประเภทของผลิตภัณฑ์ ปัจจัยทางโครงข่ายทางสังคมของกลุ่มผู้ลงทุนมีอิทธิพลสูงต่อการผลิต การออกแบบ ลวดลายและสีสัน ตลอดทั้งการยกเลิกการผลิตและการดำรงอยู่ของผ้าไหมสันกำแพง