วิชาการรับใช้สังคมในการแก้ปัญหาโรคไข้เลือดออก: กรณีการพัฒนางานประจำสู่งานวิจัยเชิงพื้นที่ “ลานสกา” และ “ไชยา” โมเดล

บทคัดย่อ

รูปแบบวิจัยเชิงพื้นที่จากงานประจำสู่งานวิชาการรับใช้สังคมในการแก้ปัญหาโรคไข้เลือดออกเป็นอย่างไร วัตถุประสงค์บทความเพื่อ 1) เสนอแนวคิดการวิจัยเชิงพื้นที่จากงานประจำสู่งานวิชาการรับใช้สังคมในการแก้ปัญหาโรคไข้เลือดออก และ 2) เสนอตัวอย่างของการพัฒนางานประจำสู่งานวิจัยเชิงพื้นที่ เนื้อหาประกอบด้วยแนวคิดการวิจัยในการแก้ปัญหาโรคไข้เลือดออก ได้แก่ งานประจำในการแก้ปัญหาโรคไข้เลือดออก  วิจัยเชิงพื้นที่  วิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมของชุมชน  และแนวคิดวิชาการรับใช้สังคม  โดยตัวอย่างการดำเนินการได้แก่ “ลานสกาโมเดล” ซึ่งมีการดำเนินการ 5 กิจกรรม และดำเนินการอย่างต่อเนื่อง  ตลอดถึงการขยายผลเป็นงานประจำครอบคลุมพื้นที่ทั้งอำเภอ และการเป็นต้นแบบส่งต่อความรู้ด้วยการถ่ายทอดเทคโนโลยีไปยัง “ไชยาโมเดล” เกิดโมเดลใหม่ที่เหมาะสมกับบริบทของพื้นที่ของอำเภอไชยาเชิงเครือข่ายของ 4 กลุ่มคนจำนวน 7 กิจกรรม โดยสรุปการแก้ปัญหาโรคไข้เลือดออกมีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบจากการทำงานประจำเป็นงานวิจัยเชิงพื้นที่นำไปสู่การทำงานวิชาการรับใช้สังคมมี  5 ขั้นตอนได้แก่ 1) ระบุปัญหาไข้เลือดออกในพื้นที่ 2) ประเมินสถานการณ์และความเสี่ยงต่อการระบาดของโรคอย่างมีส่วนร่วม 3) ออกแบบการแก้ปัญหาบนบริบทของพื้นที่ 4) ประเมินผลเชิงกระบวนการและผลลัพธ์ และ 5) ถ่ายทอดเทคโนโลยีในพื้นที่อื่นๆ