ระบบการเลี้ยงและศักยภาพในการผลิตไก่พื้นเมืองของเกษตรกรในจังหวัดพะเยา

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ของการศึกษาในครั้งนี้ คือศึกษาระบบการเลี้ยง ศักยภาพในการผลิต และการจำหน่ายไก่พื้นเมืองของเกษตรกรในจังหวัดพะเยา รวมทั้งความต้องการในการบริโภคเนื้อไก่พื้นเมือง กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยเกษตรกรผู้เลี้ยงไก่พื้นเมือง ผู้จำหน่าย และประชาชนทั่วไป ในพื้นที่ 9 อำเภอ ของจังหวัดพะเยา รวม 155 ราย รวบรวมข้อมูลสถิติการเลี้ยงไก่ ในปี พ.ศ. 2557 และใช้แบบสอบถามจำนวน 3 ชุด ประกอบด้วย แบบสอบถามเกี่ยวกับระบบการเลี้ยง ระบบการจำหน่าย และความต้องการของผู้บริโภคไก่พื้นเมือง ใช้สถิติพรรณนาในการอภิปรายผล จากการศึกษาพบว่า จำนวนไก่พื้นเมืองในจังหวัดพะเยามีประมาณ 1.37 ล้านตัว  ค่าเฉลี่ยจำนวนไก่พื้นเมืองต่อครัวเรือนของเกษตรกรผู้เลี้ยงไก่ทั้งจังหวัดเท่ากับ 31.28 ตัว ซึ่งเกษตรกรที่เลี้ยงไก่พื้นเมืองในจังหวัดพะเยาที่สำรวจได้ มีการรวมกลุ่มจัดได้เป็น 2 ประเภท คือ กลุ่มผู้เลี้ยงไก่ทั่วไป 21 กลุ่ม และกลุ่มวิสาหกิจชุมชน 7 กลุ่ม ผลการสำรวจพบว่าประเด็นที่เกษตรกรให้ความสนใจเพื่อต้องการการพัฒนาเป็นลำดับแรก คือ การจัดการด้านอาหาร (82.60%) และการจัดการด้านการตลาดไก่พื้นเมือง (7.25%) เป็นลำดับที่สอง พบว่าร้อยละ 90.00 ของผู้ตอบแบบสอบถาม มีการเลี้ยงไก่แบบกึ่งขังกึ่งปล่อย ร้อยละ 42.50 ใช้ธัญพืชได้แก่ ข้าวโพดและข้าวเปลือกเป็นอาหารไก่พื้นเมืองโดยตรงโดยไม่ได้ทำการผสมอาหาร ร้อยละ 48.49 จำหน่ายไก่แบบขายส่งโดยมีพ่อค้ามารับซื้อ และร้อยละ 39.39 จำหน่ายไก่มีชีวิตเองภายในหมู่บ้าน  ผู้บริโภคร้อยละ 67.25 เลือกซื้อไก่พื้นเมืองเป็นตัว และร้อยละ 49.25 ซื้อเพื่อรับประทานเองในครัวเรือน สิ่งที่ต้องศึกษาต่อไปคือห่วงโซ่อุปทานไก่พื้นเมืองในจังหวัดพะเยาซึ่งมีความสำคัญเพื่อใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาการเลี้ยงไก่พื้นเมืองเชิงพาณิชย์ในระดับชุมชนให้เป็นอาชีพหลักของเกษตรกรต่อไป