ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการใช้องค์ความรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านเกษตรกรรม เพื่อสร้างความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจชุมชน ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง ของประเทศไทย

บทคัดย่อ

งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการใช้องค์ความรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านเกษตรกรรม เพื่อสร้างความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจชุมชนในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง เป็นการวิจัยแบบผสม กลุ่มตัวอย่าง คือ หมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบเฉลิมพระเกียรติ 84 พรรษา ปี พ.ศ. 2554 เขตภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3 จังหวัด (นครพนม มหาสารคาม และสุรินทร์) ผู้ให้ข้อมูล คือผู้ใหญ่บ้าน ผู้รู้ ผู้อาวุโส ผู้นำทางวัฒนธรรม ผู้นำทางการปกครอง ผู้นำเยาวชน ประธานกลุ่ม สมาชิกกลุ่มต่าง ๆ เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐและเอกชน ปราชญ์ชาวบ้านด้านการเกษตร และชุมชน จำนวน 110 ตัวอย่าง สถิติที่ใช้ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน สถิติทดสอบค่าที (t-test) และความแปรปรวนทางเดียว (ANOVA) เปรียบเทียบรายกลุ่มด้วย LSD ทดสอบที่ระดับนัยสำคัญทางสถิติ 0.05 พบว่า ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการใช้องค์ความรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านเกษตรกรรมเกิดจากการถ่ายทอดความรู้สู่อีกรุ่นมากที่สุด รองลงมาคือ การแก้ปัญหาจากการผลิต, การผสมผสานการเกษตรและเทคโนโลยี, การแก้ปัญหาจากการทำการตลาด และการปรับตัวในการใช้เทคโนโลยี ในการสร้างความเข้มแข็งทางเศรษฐกิจชุมชนพิจารณาจากกิจกรรมทางเศรษฐกิจในชุมชน ความสามารถในการพึ่งตนเองด้านเศรษฐกิจของชุมชน การจัดสรรทรัพยากรทางเศรษฐกิจและการผลิตและการบริโภคในชุมชน  เมื่อทดสอบ จำแนกตาม เพศ อายุ สถานภาพ ระดับการศึกษาไม่แตกต่างกัน ส่วนจำแนกตามระยะเวลาที่อยู่ในชุมชนและประเภทระดับหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบแตกต่างกัน