แนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนภายใต้อัตลักษณ์และเรื่องราวของวิถีชุมชน ในตำบลคลองเขื่อน อำเภอคลองเขื่อน จังหวัดฉะเชิงเทรา

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาอัตลักษณ์และเรื่องราวของวิถีชุมชน สภาพการผลิต การพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชน และการมีส่วนร่วมภาคีเครือข่ายในพื้นที่ตำบลคลองเขื่อน อำเภอคลองเขื่อน จังหวัดฉะเชิงเทรา และ 2) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนในการสร้างจุดเชื่อมโยงระหว่างตราสัญลักษณ์กับผู้ซื้อในพื้นที่ตำบลคลองเขื่อน อำเภอคลองเขื่อน จังหวัดฉะเชิงเทรา การวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบผสานวิธี ระหว่างการวิจัยเชิงปริมาณ และการวิจัยเชิงคุณภาพ การวิจัยเชิงปริมาณเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง จำนวน 200 ราย จากกลุ่มผู้ผลิตและจำหน่ายสินค้าชุมชนตำบลคลองเขื่อน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ยเลขคณิต และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ส่วนการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสนทนากลุ่ม ผู้ให้ข้อมูลที่สำคัญจำนวน 20 ราย วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา

 ผลการวิจัยพบว่า 1) ค่าเฉลี่ยเลขคณิตและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานความคิดเห็นของผู้ผลิตสินค้าที่มีระดับการปฏิบัติทั้ง 6 ด้าน พบว่า ภาพรวมมีระดับการปฏิบัติมีค่าเฉลี่ยอยู่ในระดับปานกลาง ด้านวัฒนธรรมท้องถิ่น ความสำเร็จทางการตลาด ความเป็นเอกลักษณ์ของสินค้า เทคโนโลยี การใช้แนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์ ความยากต่อการลอกเลียนแบบ ตำบลคลองเขื่อนควรสร้างรายได้และยกระดับคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้านในชุมชนให้ดีขึ้นอย่างยั่งยืน มีการอนุรักษ์วิถีชีวิตแบบดั้งเดิมไว้ ในขณะเดียวกันมีการเผยแพร่อัตลักษณ์ผ่านการท่องเที่ยว ผู้นำชุมชนได้สร้างกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อให้เชื่อมโยงกับการท่องเที่ยว โดยยังคงรักษาวิถีความเป็นอยู่แบบดั้งเดิมไว้ ชุมชนตำบลคลองเขื่อนมีระบบเศรษฐกิจเป็นของตัวเอง มีครอบครัวและชุมชนเป็นหน่วยการผลิต ปัญหาด้านการผลิตสินค้าของชุมชนตำบลคลองเขื่อนได้แก่ วัตถุดิบในพื้นที่หายาก และมีราคาแพง ต้นทุนการผลิตสูงแต่ขายได้ในราคาต่ำ สมาชิกขาดความร่วมมือ ความสามัคคี และความรับผิดชอบ การพัฒนาต้องเริ่มจากฐานวัฒนธรรมชุมชน ต้องรื้อฟื้นคุณค่าดั้งเดิมที่ชุมชนมีอยู่มาประยุกต์สร้างสรรค์ทางเลือกขึ้นมาใหม่ให้สอดคล้องกับสภาพสังคมปัจจุบัน ตลอดจนภาครัฐควรมีส่วนสำคัญในการสนับสนุนการดำเนินงานของชุมชนให้ประสบผลสำเร็จ และมีการบูรณาการร่วมกันในหลายหน่วยงาน  2) ควรพัฒนาและฟื้นฟู ด้านวัฒนธรรมท้องถิ่น ความสำเร็จทางการตลาด ความเป็นเอกลักษณ์ของสินค้า เทคโนโลยี การใช้แนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์ และพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีความยากต่อการลอกเลียนแบบตลอดจนภาครัฐมีส่วนสำคัญในการสนับสนุนการดำเนินงานของชุมชนให้ประสบผลสำเร็จ มีการบูรณาการร่วมกันของหลายหน่วยงาน ควรสร้างอัตลักษณ์และเรื่องราวของวิถีชุมชนตำบลคลองเขื่อนในตราสินค้าเพื่อสร้างรายได้ เพื่อยกระดับชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้านในชุมชนให้ดีขึ้นอย่างยั่งยืน ซึ่งผู้นำชุมชนได้สร้างกิจกรรมเชื่อมโยงกับการท่องเที่ยวโดยรักษาวิถีความเป็นอยู่แบบดั้งเดิมไว้