เครื่องมือช่วยคิดเพื่อพัฒนาการคิดเชิงระบบ

บทคัดย่อ

เครื่องมือช่วยคิด เป็นเทคนิคในการช่วยให้ผู้เรียนจัดการความคิดให้เป็นระบบ และช่วยให้ผู้เรียนทำความเข้าใจในเรื่องต่าง ๆ ได้อย่างเป็นขั้นเป็นตอน รวมทั้งสามารถจัดการกับปัญหาที่มีความซับซ้อน จนส่งผลกระทบซึ่งกันและกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้ผู้เรียนสามารถคิดเชื่อมโยงข้อมูลให้สัมพันธ์กันอย่างเป็นระบบ การนำเครื่องมือช่วยคิดมาใช้ในการพัฒนาการคิดเชิงระบบ จะช่วยให้ผู้เรียนได้ฝึกทักษะการคิดอย่างเป็นขั้นตอน รู้จักวิเคราะห์ข้อมูลได้อย่างมีเหตุมีผล บทความนี้มุ่งนำเสนอเครื่องมือช่วยคิด 4 แบบ ที่ใช้เป็นส่วนหนึ่งในรายวิชาพื้นฐานการคิดเชิงระบบ คือ 1. แผนที่ความคิด (Mindmap) 2. ผังก้างปลา (Fishbone diagram) 3. การวิเคราะห์จุดอ่อน จุดแข็ง โอกาส ข้อจำกัด (SWOTanalysis) และ 4. ตารางการตัดสินใจ (Decisionmatrix) พร้อมนำเสนอตัวอย่างของเครื่องมือช่วยคิดในแต่ละแบบ นอกจากนี้ยังนำเสนอแนวทางการประยุกต์ใช้เครื่องมือช่วยคิดในการเรียนการสอนThinking Tools to Develop of Systems Thinking

Thinking tools are techniques that help learners to develop skills ofsystems thinking and understand knowledge step by step. Moreover, thinking tools can be used to solve complex problems effectively by analyzing the interrelationships of data information. Using thinking tools allows learners opportunities to practice thinking skills and analysis data information rationally.This article focuses on fourtechniquesof thinking tools used partly in a subject “Fundamental systems thinking course”: 1) Mindmap, 2)Fishbone diagram, 3) SWOTanalysis, and 4) Decisionmatrix. Especially, examples and guidelines for using each thinking tools in classroom are also provided.