การพัฒนารูปแบบกิจกรรมการเรียนรู้ตลอดชีวิต แบบมีส่วนร่วมกับชุมชนโดยใช้พิพิธภัณฑ์และ แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบกิจกรรมการเรียนรู้ตลอดชีวิตแบบมีส่วนร่วมกับชุมชน โดยใช้พิพิธภัณฑ์และแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์ เป็นการวิจัยและพัฒนาประกอบด้วยการศึกษาบริบทชุมชน การออกแบบและพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้ฯ การนำกิจกรรมไปใช้และประเมินผลการใช้การปรับปรุงและสรุปรูปแบบกิจกรรมการเรียนรู้ฯ ดำเนินการวิจัยใน 4 พื้นที่ โดยคัดเลือกแบบเจาะจง ใช้วิธีการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมกับนักวิจัยชุมชน ครู ผู้นำชุมชน ผู้ดูแลพิพิธภัณฑ์ และผู้รู้ภูมิปัญญาท้องถิ่น เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสำรวจข้อมูลพื้นฐาน ประเด็นสนทนากลุ่ม และแบบประเมินการจัดโครงการ การวิเคราะห์ข้อมูลใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบกิจกรรมการ เรียนรู้ตลอดชีวิตแบบมีส่วนร่วมกับชุมชนโดยใช้พิพิธภัณฑ์และแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ เชิงสร้างสรรค์เป็นรูปแบบที่ใช้กิจกรรมการเรียนรู้ซึ่งเชื่อมโยงเนื้อหาที่จัดแสดงในแหล่งเรียนรู้นั้นๆ ให้สอดคล้อง และเหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมายที่มีความหลากหลายของช่วงวัยและความสนใจที่แตกต่างกัน ผ่านกิจกรรม การเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์ที่ให้ประสบการณ์ที่สร้างสรรค์แก่ผู้เรียนได้พัฒนาการคิดคล่อง การคิดไม่เหมือนเดิม การคิดยืดหยุ่นไม่ติดกรอบ และการคิดที่เป็นประโยชน์ โดยยึดหลักการมีส่วนร่วมของผู้เกี่ยวข้องในการร่วมคิด ร่วมตัดสินใจ ร่วมวางแผน ร่วมดำเนินการร่วมติดตามประเมินผล และร่วมรับผลประโยชน์ ขั้นตอนการพัฒนารูปแบบ ประกอบด้วยวางแผนร่วมกับชุมชน ศึกษาสภาพพิพิธภัณฑ์และแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น พัฒนากิจกรรมเพื่อการเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์ ดำเนินกิจกรรม ประเมินและสรุปผล และนำเสนอเพื่อรับฟังข้อคิดเห็นและเผยแพร่

The Development of Lifelong Learning Activities Model with Community Participation on Museum and Local Learning Resources to Promote the Creative Learning

The objective of this research was to develop lifelong learning activities model with community participation through the use of museum and local learning resources to promote the creative learning. Research and development was applied in the procedures involved studying the community context, designing and developing learning activities, implementing, evaluating the activities and developing the model. This research was conducted in 4 museums with purposive sampling. The research method was participatory action research. The research team consisted of community researchers, teachers, leaders, museum curators and local wisdom. The research instruments comprised of surveys of the community’s basic information, focus group discussion and the project evaluation forms. Data were analyzed using content analysis. The model of lifelong learning activities with community participation on museum and local learning resources to promote the creative learning was emphasis on learning activities with the connection of the museum exhibition and various’ of learners which have different aged, needs and interests. Creative learning activities were experience management process for learners’ ability to generate innovative ideas to make them think differently, think flexible, think outside the box and think positively. The stakeholder participation should take part in co-think, making a decision, planning, implementing, monitoring, evaluating and benefiting. The model development steps were 1) planning with the community 2) studying the local museum and learning resource profile 3) developing the creative learning activities 4) implementing, evaluating and concluding 5) feedback session and dissemination.