ประเด็นการวิพากษ์สังคมในศิลปกรรมร่วมสมัยไทย ตั้งแต่ พ.ศ.2557 – 2563

ผู้แต่ง

  • ศุภชัย อารีรุ่งเรือง ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาการออกแบบ คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร

DOI:

https://doi.org/10.69598/sbjfa268064

คำสำคัญ:

ประเด็นวิพากษ์สังคม, ศิลปกรรมร่วมสมัยไทย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาประเด็นการวิพากษ์สังคมในศิลปกรรมร่วมสมัยไทย และผลลัพธ์จากศิลปกรรมไทยที่มีการวิพากษ์สังคมตั้งแต่ พ.ศ.2557-2563 โดยศึกษาผลงานศิลปกรรม กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับศิลปกรรม บทความ บทวิจารณ์ และการสัมภาษณ์บุคคลที่อยู่ในแวดวงของศิลปกรรมที่มีการวิพากษ์สังคม พบว่าตั้งแต่ก่อนปีพ.ศ. 2557 ที่มีการทำรัฐประหารจนมีรัฐบาลจากเผด็จการจนถึง พ.ศ. 2563 ปรากฏการณ์ทางศิลปกรรมวิพากษ์สังคมได้เพิ่มจำนวนขึ้นอย่างต่อเนื่องโดยมีความหลากหลายประเด็นมากกว่าอดีต ได้แก่ ประเด็นความหลากหลายทางเพศ ความเท่าเทียมกัน สิทธิพลเมือง สิ่งแวดล้อม การศึกษา ซึ่งในการแสดงออกทางการวิพากษ์มีตั้งแต่ระดับเยาวชนในโรงเรียนประถม มัธยมศึกษา และประชาชน เกิดกิจกรรมปฏิบัติการทางศิลปะโดยกลุ่มนักสร้างสรรค์สาขาต่าง ๆ กับประชาชนร่วมกันแสดงออกบนพื้นที่ให้เกิดความหมายโยงกับประวัติศาสตร์สังคม ชุมชนที่ไม่ได้อยู่แต่ในหอศิลป์ แกลลอรี่หรือพิพิธภัณฑ์ทางศิลปะอีกต่อไป

References

กมล โพธิเย็น. (2564). Active Learning: การจัดการเรียนรู้ที่ตอบโจทย์การจัดการศึกษาในศตวรรษที่ 21. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 19(1), 11-28.

กระทรวงวัฒนธรรม, สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย. (2563). โครงการศิลปินร่วมสมัย สู้ภัยโควิด ด้วยจิตสำนึก สาขาทัศนศิลป์ (Fighting Covid-19 with HeARTS). สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย.

คิดอย่าง. (2563, 21 กันยายน). #รู้หรือไม่ อนุสาวรีย์พิทักษ์รัฐธรรมนูญ บริเวณวงเวียนหลักสี่ ก็มีสถานะเป็นโบราณสถานนะ [Imaged attached] [Status update]. เฟซบุ๊ค. https://www.facebook.com/page/1108887155819493/search/?q=อนุสาวรีย์พิทักษ์รัฐธรรมนูญ

เจตนา นาควัชระ. (2560). การวิจารณ์กับทวิวัจน์ข้ามชาติ. คมบาง.

ณัฐฐฐิติ คำมูล. (2563, 25 สิงหาคม). ถนอม ชาภักดี พื้นที่ศิลปะ คือพื้นที่แห่งเสรีภาพ. สนุก. https://www.sanook.com/news/8238742/

ดูดดอท. (2557, 22 ธันวาคม). Recap: เด็กเอ๋ยเด็กดี Exhibition จัดแสดงผลงานภาพวาดสีน้ำของตะวัน วัตุยา ที่แกลอรี่ Toot Yung Art Center. ดูดดอท. https://www.dooddot.com/tawan-wattuya-dek-oey-dek-dee/

นัทธมน เปรมสำราญ. (2562). เรื่องเล่าย่อยทางการเมืองผ่านสัจนิยมมหัศจรรย์ในผลงานศิลปะร่วมสมัยของศิลปินไทยปี 2557-2560 [วิทยานิพนธ์ศิลปมหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. สาขาวิชาทฤษฎีศิลป์ ภาควิชาทฤษฎีศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร. http://ithesis-ir.su.ac.th/dspace/bitstream/123456789/2370/1/59005201.pdf

บางกอก อาร์ต อ๊อกชั่น. (ม.ป.ป.). การประมูล. บางกอก อาร์ต อ๊อกชั่น. https://www.bangkokartauction.com/en/the-iconic-treasure-2023

บีบีซี นิวส์ ไทย. (2560, 24 มิถุนายน). 85 ปีปฏิวัติสยาม: การตีความประชาธิปไตยไทย ณ เวทีศิลปะโลก. บีบีซีนิวส์ ไทย. https://www.bbc.com/thai/features-40370631

______. (2562, 14 มิถุนายน). พานไหว้ครู : ล้อการเมืองกับพิธีไหวครูเปิดกว้างทางความคิดหรือผิดกาลเทศะ. บีบีซี นิวส์ ไทย. https://www.bbc.com/thai/48632847

______. (2564, 5 มกราคม). แร็ปต้านเผด็จการ: รัฐบาลไทยสั่งยูทิวบ์ระงับการเข้าถึงเอ็มวีเพลงปฏิรูป ของศิลปินกลุ่ม RAD. บีบีซี นิวส์ ไทย. https://www.bbc.com/thai/thailand-5554

ประกิต กอบกิจวัฒนา. (2557, 22 เมษายน). คุยกับประกิต กอบกิจวัฒนา: ทำไมอยู่เมืองดัดจริต ชีวิตต้องป๊อป. สนุก. https://www.sanook.com/campus/1371151/

ประชาไท. (2558, 14 กรกฎาคม). รายงานเสวนา: ศิลปะ เสรีภาพ กับการเมือง. ประชาไท. https://prachatai.com/journal/2015/07/60356

ปิยพร อรุณเกรียงไกร. (2560, 23 สิงหาคม). Bangkok Art Biennale 2018 จะเปลี่ยนกรุงเทพฯ เป็นเมืองศิลปะระดับโลก. เดอะ สแตนดาร์ด. https://thestandard.co/bangkok-art-biennale-2018/?fbclid=IwAR2jypdCSlAmx5gPq8NtsndbXrLeauIHdlmQtA7vLoLgTeoNSHLWyPvW4gE

มติชนออนไลน์. (2559, 24 ธันวาคม). พลเมืองโต้กลับจัดกิจกรรม “กินข้าวหลามเฉย ๆ” ร้องปล่อยตัว “ไผ่ดาวดิน. มติชนออนไลน์. https://www.matichon.co.th/politics/news_405679

รชนีกร ศรีฟ้าวัฒนา. (2563, 14 พฤษภาคม). ศิล-ปะล่ะ ตามหาความจริง กับการแสดงออกทางการเมืองอย่างมีศิลปะในไทย. Way magazine. https://waymagazine.org/art-of-politic/

เวอร์ค่อน. (2561, 18 ตุลาคม). ขอนแก่นเมนิเฟสโต้ เทศกาลศิลปะร่วมสมัยของไทยครั้งแรกในดินแดนอีสาน [Imaged attached] [Status update]. เฟซบุ๊ค. https://www.facebook.com/page/1463047223999191/search/?q=ขอนแก่นเมนิเฟสโต้%20

ศุภชัย อารีรุ่งเรือง. (2561). ประเด็นในศิลปะไทยร่วมสมัย. สันติศิริการพิมพ์.

สัตตะ. (2559, 17 ธันวาคม). สัตตะ: ปฏิบัติการศิลปะเชิงสังคม [วิดีโอ]. ยูทูบ https://www.youtube.com/watch?v=xXZ2de6SeLc

หทัยกาญจน์ ตรีสุวรรณ. (2562, 25 มิถุนายน). อรุณ วัชระสวัสดิ์: 5 ทศวรรษประวัติศาสตร์การเมืองผ่านการ์ตูน. บีบีซี นิวส์ ไทย. https://www.bbc.com/thai/thailand-48755910

Areerungruang, S. (2018). Issues in contemporary Thai art. Santisiri Publishing. [in Thai]

Arunkriangkrai, P. (2017, August 23). Bangkok Art Biennale 2018 Will Change Bangkok to be the World-Class Art City. The Standard. https://thestandard.co/bangkok-art-biennale-2018/?fbclid=IwAR2jypdCSlAmx5gPq8NtsndbXrLeauIHdlmQtA7vLoLgTeoNSHLWyPvW4gE [in Thai]

Bangkok art auction. (n.d.). Auction. Bangkok art auction. https://www.bangkokartauction.com/en/the-iconic-treasure-2023 [in Thai]

BBC News Thai. (2017, June 24). 85 years of the Siamese Revolution: Interpreting Thai democracy at the world art stage. BBC News Thai. https://www.bbc.com/thai/features-40370631 [in Thai]

______. (2019, June 14). Phan Wai Kru: Playing politics with the Wai Kru ceremony, open to ideas or inappropriate for the occasion. BBC News Thai. https://www.bbc.com/thai/48632847 [in Thai]

______. (2021, January 5). Anti-dictatorship rapper: The Thai government orders YouTube to block access to the music video for the song "Reform" by artist group RAD. BBC News Thai. https://www.bbc.com/thai/thailand- 5554 [in Thai]

Dooddot (2014, December 22). Recap: Dek Aui Dek Dee Exhibition, Water color painting of Tawan Watuya at Toot Yung Art Center. Dootdot. https://www.dooddot.com/tawan-wattuya-dek-oey-dek-dee/ [in Thai]

Kit Yang. (2020, September 21). #Do you Know? Constitutional Defense Monument at Lak Si Circle is Heritage Landmark. Facebook. https://www.facebook.com/page/1108887155819493/search/?q=อนุสาวรีย์พิทักษ์รัฐธรรมนูญ [in Thai]

Kobkitwattana, P. (2014, April 22). Talk with Prakit Kobkitwattana: Why does Living in the city of Datjarit, Life must be Pop. Sanook. https://www.sanook.com/campus/1371151/ [in Thai]

Matichon Online. (2016, December 24). Citizens fight back and organize activities: Just eat Khao Lam, cries out for release, Pai Dao Din. Matichon Online. https://www.matichon.co.th/politics/news_405679 [in Thai]

Ministry of Culture, Office of Contemporary Art and Culture. (2020). Contemporary Artist Project Fighting Covid with Conscience, Visual Arts Department (Fighting Covid-19 with HeARTS). Office of Contemporary Art and Culture. [in Thai]

Nagavajara, C. (2017). Criticism and Cross-Cultural Dialogue. Com Bang. [in Thai]

Nattatiti, K. (2020, August 25). Thanom Chapakdee Art space is a space of freedom. Sanook. https://www.sanook.com/news/8238742/ [in Thai]

On-Site Chiang Mai Symposium: Arts Media and Design in Social Contexts. (2017, November 25). On-site Chiang Mai Symposium: Art Media and Design in Social Contexts. Facebook. https://www.facebook.com/onsitecnxsymposium/photos/pb.100068620381319.-2207520000/132410434114179/?type=3

Phoyen, K. (2021). Active Learning: Learning Satisfy Education in the 21st century. Journal of Education Silpakorn University, 19(1), 11-28. [in Thai]

Prachatai. (2015, July 14). Seminar report: Art, freedom and politics. Prachatai https://prachatai.com/journal/2015/07/60356 [in Thai]

Premsumran, N. (2019). Magical Realism in Thai Contemporary Art in 2014-2017 as the Means to Present Small Narratives in Politics [Unpublished Master’s thesis]. Department of Art Theory, Silpakorn University. http://ithesis-ir.su.ac.th/dspace/bitstream/123456789/2370/1/59005201.pdf [in Thai]

Saengphatthaseema, A. (2014, January 4). We Vote 2014 Pichet Klunchun [Video]. Youtube. https://youtu.be/C-Qevj97Pxs

Satta. (2016, December 17). Satta: Social art practice [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=xXZ2de6SeLc [in Thai]

Sriphawattana, R. (2020, 14 May). Sil-Pala, searching for the truth and artistic political expression in Thailand. Way magazine. https://waymagazine.org/art-of-politic/ [in Thai]

Thomson, E. M. (1999). Thorstein Veblen at the university of Chicago and the socialization of aesthetics. Design Issues, 15(1), 3-15.

Treesuwan, H. (2019, June 25). Arun Watcharasawat: 5 decades of political history through cartoons. BBC News Thailand. https://www.bbc.com/thai/thailand-48755910 [in Thai]

Tusocant. (2018, October 29). Art, power and resistance [Imaged attached] [Status update]. Facebook. https://www.facebook.com/page/355086231219/search/?q=ศิลปะ%20อำนาจ%20และการขัดขืน [in Thai]

Wurkon. (2018, October 18). Khon Kaen Menifesto the First Thai Contemporary Art Festival at Esan [Imaged attached] [Status update]. Facebook. https://www.facebook.com/page/1463047223999191/search/?q=ขอนแก่นเมนิเฟสโต้%20 [in Thai]

Downloads

เผยแพร่แล้ว

26-06-2024

How to Cite

อารีรุ่งเรือง ศ. . (2024). ประเด็นการวิพากษ์สังคมในศิลปกรรมร่วมสมัยไทย ตั้งแต่ พ.ศ.2557 – 2563. วารสารศิลป์ พีระศรี, 12(1), 25–52. https://doi.org/10.69598/sbjfa268064