แนวทางการพัฒนาตนเพื่อการบรรลุธรรมในกูฏทันตสูตร
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาโครงสร้างและสาระสำคัญในกูฏทันตสูตร 2) เพื่อศึกษาการพัฒนาตนและการบรรลุธรรมในคัมภีร์พระไตรปิฎก 3) เพื่อนำเสนอแนวทางการพัฒนาตนเพื่อการบรรลุธรรมในกูฏทันตสูตร เป็นการวิจัยแบบคุณภาพ เน้นวิจัยเอกสาร วิเคราะห์ เรียบเรียง และนำเสนอข้อมูลเชิงพรรณนาผลการวิจัยพบว่า แนวทางการพัฒนาตนเพื่อการบรรลุธรรมในกูฏทันตสูตรเป็นการพัฒนาตนตามหลักยัญคือทาน ซึ่งหมายถึง นิตยทาน ได้แก่ ทานประจำที่ทำตามสืบต่อกันมาของวงศ์ตระกูล ถือว่าเป็นการพัฒนาตนเองระดับทานคือ รู้จักเสียสละทรัพย์ของตนเพื่อคนอื่น หลักยัญคือไตรสรณคมน์ได้แก่ การเลื่อมใสพระรัตนตรัยถือเป็นสรณะ ถือว่าเป็นการพัฒนาตนเองในระดับปัญญาคือ รู้จักหาที่พึ่งเพื่อความพ้นทุกข์ หลักยัญคือศีล หมายถึงบุคคลผู้มีจิตเลื่อมใสสมาทานศีล 5 ถือว่าเป็นการพัฒนาตนเองในระดับศีลคือ การไม่เบียนเบียนตนและบุคคลอื่นให้ได้รับความเดือดร้อน หลักยัญคือฌาน 4 ได้แก่ ปฐมฌาน ทุติยฌาน เป็นต้นถือว่าเป็นการพัฒนาตนเองระดับสมาธิคือ มีความตั้งใจมั่นมีสติมั่นคงในพระรัตนตรัย มีจิตไม่ฟุ้งซ่านไปในทางที่ผิด และหลักยัญคือวิชชา 8 ได้แก่ วิปัสสนาญาณ มโนมยิทธิญาณ อิทธิวิธญาณ ทิพพโสตญาณ เจโตปริยญาณ ปุพเพ นิวาสานุสสติญาณ ทิพพจักขุญาณ และ อาสวักขยญาณ เมื่อได้ปฏิบัติตามญาณเหล่านี้จิตย่อมพ้นจากกามาสวะ ภวาสวะ และอวิชชาสวะ บรรลุมรรค ผล และนิพานได้ในที่สุด ผลจากการฟังธรรม พราหมณ์กูฏทันตะได้บรรลุพระโสดาบันและแสดงตนเป็นอุบาสก
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
ปรียพร วิศาลบูรณ์, สุรัมภา รอดมณี, เนาวนิจ พึ่งจันทรเดช และ เบญญาภา ทนต์ประเสริฐเวช. (2566). จิตบําบัดตามแนวพุทธจิต: บทวิเคราะห์ในมิติทางการพยาบาล. วารสารสหวิทยาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 6(1), 120-140.
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ. (2537). ปทานุกรม บาลีไทย อังกฤษ สันสกฤต. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2555). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. (พิมพ์ครั้งที่ 13) . กรุงเทพฯ: เอส อาร์พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์.
พระพุทธโฆสเถระ. (2554). วิสุทธิมรรค. สมเด็จพระพุฒาจารย์ อาจ อาสถมหาเถร แปลและเรียบเรียง. (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพฯ: ธนาเพรส.
พระอรรถชาติ เดชดํารง. (2566). การแบ่งช่วงชั้นทางสังคม : มุมมองของศาสนาพราหมณ์-ฮินดู และพระพุทธศาสนา. วารสารนวัตกรรมการจัดการศึกษาและการวิจัย, 5(2), 481-492.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ( 2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2552). อรรถกถาภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ราตรี พัฒนรังสรรค์. (2544). พฤติกรรมมนุษย์กับการพัฒนาตน. กรุงเทพฯ: สถาบันราชภัฏจันทรเกษม.
Damnoen, P. S., Siri, P., Supattho, P. S., & Kaewwilai, K. (2021). The Development of Student Characteristics in According to the Nawaluk Framework of the Buddhist integration of Buddhapanya Sri Thawarawadee Buddhist College. Asia Pacific Journal of Religions and Cultures, 5(2), 126–135.