การเจริญพุทธานุสสติเพื่อเป็นบาทฐานในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์วิเคราะห์การเจริญพุทธานุสสสติเพื่อเป็นบาทฐานในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา รูปแบบการวิจัย การวิจัยเชิงคุณภาพ แบบเอกสาร โดยวิเคราะห์ศึกษาขอมูลจากคัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถถา ฎีกา ปกรณวิเสส หนังสือ เอกสาร ตำรา ผลงานวิชาการและรายงานการวิจัยต่างๆ ใช้วิเคราะห์เนื้อหาแล้วเขียนพรรณา ผลการวิจัย พบว่า 1) การเจริญพุทธานุสสติเป็นการปฎิบัติตามแนวทางแห่งสมถภาวนา เกิดสมาธิ จิตสงบตั้งมั่น เป็นอุปจารสมาธิ นิวรณ์ธรรมย่อมสงบลง เป็นบาทฐานการเจริญวิปัสสนาต่อไป 2) สภาวธรรมสมาธิหรือองค์ฌานที่เกิดขึ้นแก่ผู้เจริญพุทธานุสสติ เป็นสภาพธรรมอย่างหนึ่ง มีเกิดขึ้นตั้งอยู่และดับสูญ เป็นสติปัฎฐานอย่างหนึ่ง เรียกว่าธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐา อันเป็นทางอันเอก เพื่อยังสัตว์ให้บริสุทธิ์หมดจดวิเศษ ด้วยมรรคภาวนา ผลจากงานวิจัยนี้จะเป็นแนวทางแก่ผู้ที่สนใจการพัฒนาจิต  ด้วยพุทธานุสสติ อันเป็นแนวทางแห่งสมถภาวนาในเบื้องต้น แล้วพิจารณาสภาวธรรมที่ปรากฏขึ้น ตามแนวทางแห่งสติปัฏฐานต่อไป ย่อมให้เกิดวิปัสสนาญาณรู้แจ้งตามความจริง จนสามารถประหาณกิเลสอนุสัย เป็นสมุจเฉทประหาณ สำเร็จเป็นพระอริยบุคคลได้