การเจริญเมตตาเจโตวิมุตติยกขึ้นสู่วิปัสสนาแบบสมถยานิกที่ปฏิบัติธรรม ธรรมโมลี

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาการเจริญเมตตาเจโตวิมุตติ 2) เพื่อศึกษาการเจริญเมตตาเจโตวิมุตติยกขึ้นสู่วิปัสสนาแบบสมถยานิก และ 3) เพื่อศึกษาการเจริญเมตตาเจโตวิมุตติยกขึ้นสู่วิปัสสนาแบบสมถยานิกที่สำนักปฏิบัติธรรม ธรรมโมลี รูปแบบการวิจัย เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร แล้วเขียนบรรยายเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า

1. เมตตาเจโตวิมุตติ คือ เมตตาที่แผ่ไปในสรรพสัตว์ไม่มีประมาณ มีกำลังสมาธิขั้นฌานจิต เป็นบาทฐานยกขึ้นสู่วิปัสสนา จึงเป็นความหลุดพ้นแห่งจิตด้วยกำลังสมาธิและหลุดพ้นจากกิเลสด้วยปัญญา การแผ่มี 4 วิธี คือ แบบโอธิโสผรณา อโนธิโสผรณา ทิสาผรณา อินทริยวาร สามารถพัฒนากำลังสมาธิถึง 9 ระดับ คือ รูปฌาน 4 อรูปฌาน 4 และสัญญาเวทยิตนิโรธ

2. การเจริญเมตตาเจโตวิมุตติยกขึ้นสู่วิปัสสนาแบบสมถยานิก คือ ผู้เจริญเมตตาเจโตวิมุตติเข้าฌาน ออกจากฌานแล้วยกองค์ฌานที่ปรากฏชัดหรือนำสภาพธรรมที่ประกอบกับฌานหรือจิตเป็นอารมณ์ในการเจริญวิปัสสนาหมวดเวทนา จิต ธรรม เห็นสภาพธรรมที่เป็นอารมณ์ดับไปและเห็นจิตนั้นดับไปด้วย

3. การเจริญเมตตาเจโตวิมุตติยกขึ้นสู่วิปัสสนาแบบสมถยานิกที่สำนักปฏิบัติธรรม ธรรมโมลี คือ การแผ่เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา ใน 31 ภูมิ แผ่อโนทิศบุคคล 5 บท 10 ทิศ ด้วยเมตตาเจโตวิมุตติและเมตตาอินทรีย์ จนจิตตั้งมั่นเป็นฌานจิต ออกจากฌานนั้นตามรู้เวทนา จิต หรือสภาพธรรมที่ปรากฏชัดในขณะจิตปัจจุบัน เห็นความไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา เกิดวิปัสสนาญาณ บรรลุ มรรค ผล นิพพาน