วิเคราะห์การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในกายสูตร

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษา 2 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาเนื้อหาและหลักธรรมในกายสูตร ๒) เพื่อศึกษาวิเคราะห์การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในกายสูตร การวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาข้อมูลจาก พระไตรปิฎก อรรถกถา ปกรณ์วิเสสและคัมภีร์อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เรียบเรียงบรรยาย และนำเสนอผลการวิจัยในลักษณะพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า 1) กายสูตร เป็นพระสูตร ว่าด้วยกายนี้ดำรงอยู่ได้ด้วยอาหาร อาศัยอาหารจึงดำรงอยู่ได้ ขาดอาหารก็ดำรงอยู่ไม่ได้ มีหลักธรรมสำคัญกล่าวคือ นิวรณ์ 5 คือ กามฉันทะนิวรณ์ พยาบาทนิวรณ์
ถีนมิทธะนิวรณ์ อุทธัจจกุกกุจจะนิวรณ์ วิจิกิจฉานิวรณ์ อันเป็นอกุศลที่เกิดขึ้นกับจิต 2) การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในกายสูตร พบว่า การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในกายสูตร พบว่า เป็นการอบรมสติเพื่อก่อให้เกิดปัญญา เพื่อเข้าไปรู้แจ้งความเป็นจริงของนิวรณ์ 5 อันเป็นสภาพธรรมไม่ให้บรรลุความดี เครื่องขวางกั้นในการบรรลุธรรม และการละนิวรณ์ 5 โดยการโยนิโสมนสิการ เป็นเหตุก่อให้เกิดสติและพัฒนาปัญญาในโพชฌงค์ 7 ให้มีความสมดุล ในการปฏิบัติ วิปัสสนาตามหลักสติปัฏฐาน 4 เพื่อพัฒนาสติปัญญาญาณเห็นแจ้งประจักษ์จิตถึงความเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป หรือความไม่เที่ยง ความทุกข์ และความไม่มีตัวตน เข้าไปรู้แจ้งของรูปนาม อันจะนำไปสู่การปฏิบัติเพื่อบรรลุธรรม คือ พระอริยบุคคล ได้แก่ พระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหันต์