รูปแบบการเสริมสร้างสุขภาวะวิถีพุทธเพื่อป้องกันการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และการสูบบุหรี่ในเยาวชนไทย

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหลักพุทธธรรมและการประยุกต์พุทธธรรมเพื่อป้องกันการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และการสูบบุหรี่ในเยาวชนไทย และเพื่อเสนอรูปแบบการเสริมสร้างสุขภาวะวิถีพุทธเพื่อป้องกันการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และการสูบบุหรี่ในเยาวชนไทย โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ประกอบด้วยการวิจัยเอกสาร (Documentary Research) และการสัมภาษณ์เชิงหยั่งลึก (In-depth Interviews) จากกลุ่มตัวอย่างที่เป็นกลุ่มเยาวชนจาก 4 ภาค จำนวน 40 คน

ผลการวิจัยพบว่า การสะท้อนแนวคิดและหลักการทางพระพุทธศาสนา ได้เน้นถึงจิตใจของมนุษย์ ซึ่งมีกระบวนการทำงานที่มีพลังเหนือกว่าส่วนที่เป็นร่างกาย การเริ่มต้นที่ “จิต” ของเยาวชนจึงเป็นเรื่องที่ควรให้ความสำคัญยิ่ง การใช้หลัก “โยนิโสมนสิการ” จะช่วยให้เยาวชนมีสติปัญญา มีการรับรู้ มีทัศนคติ มีความเชื่อที่ถูกต้อง สามารถแยกแยะสิ่งที่ดีและไม่ดีได้ การใช้หลัก “ปรโตโฆสะ/กัลยาณมิตร” จะช่วยให้เยาวชนเกิดความรักความอบอุ่น ความมั่นใจในการปฏิบัติตนให้ห่างไกลจากเหล้า-บุหรี่ จาก 2 หลักการ จึงกลายเป็นรูปแบบการเสริมสร้างสุขภาวะวิถีพุทธ ที่สร้างจากตัวเยาวชนเองและจากปัจจัยแวดล้อมภายนอก โดยเยาวชนนั้นสร้างจากการรับตัวแบบที่มีชีวิตคือตัวอย่างที่ดีและประสบการณ์สะเทือนใจจากบุคคลใกล้ชิด และเสริมหนุนด้วยตัวแบบสัญลักษณ์ คือการสะท้อนจากหลักพุทธธรรมสองหลักดังกล่าว ทำให้เยาวชนเชื่อในความสามารถของตนเอง และกำกับควบคุมตนเองได้ ส่วนปัจจัยแวดล้อมภายนอก สร้างได้ด้วยการมีปฏิสัมพันธ์เชิงสร้างสรรค์ และใช้กิจกรรมเป็นฐานบนหลักการแห่งกัลยาณมิตร สำหรับข้อเสนอแนะจากการวิจัยนี้ คือการสร้างการมีส่วนร่วมกับเยาวชนของทุกภาคส่วน และการเปิดพื้นที่ให้เยาวชนแสดงความคิดเห็นในเชิงนโยบาย