พุทธศาสนากับความเป็นอื่นในภาพยนตร์ไทย (พ.ศ. 2540-2560)
คำสำคัญ:
พุทธศาสนา, ความเป็นอื่น, ภาพยนตร์ไทยบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ปฏิสัมพันธ์ระหว่างพุทธศาสนากับความเป็นอื่นในภาพยนตร์ไทยในช่วงปีพ.ศ. 2540-2560 โดยภาพยนตร์ที่ได้คัดสรรมามีทั้งหมด 5 เรื่อง ได้แก่ นางนาก (นนทรีย์ นิมิบุตร, 2542) 15 ค่ำ เดือน 11 (จิระ มะลิกุล, 2545) โอเค เบตง (นนทรีย์ นิมิบุตร, 2546) พี่มาก...พระโขนง (บรรจง ปิสัญธนะกูล, 2556) และธุดงควัตร (บุญส่ง นาคภู่, 2559) วิธีการวิเคราะห์ที่ใช้คือการวิเคราะห์ตัวบท (textual analysis) ผลการศึกษามี 3 ประการ ได้แก่ 1) ในภาพยนตร์ส่วนใหญ่ ผู้หญิงถูกนำเสนอว่าเป็น “คนอื่น” ของ พุทธศาสนาแบบไทยเนื่องจากพุทธศาสนาแบบไทยให้ความสำคัญกับภิกษุในฐานะนักบวชชายว่ามีสถานะสูงสุดจึงยึดติดความเชื่อว่า “สตรีคือศัตรูของพรหมจรรย์” 2) ความเป็นอื่นเป็นความรุนแรงในตัวเองและนำไปสู่ความรุนแรงอื่นๆ กล่าวคือ ความเป็นอื่นเป็นความรุนแรงเชิงวัฒนธรรม ซึ่งรับรองหรือให้ความชอบธรรมแก่ความรุนแรงทางตรงและความรุนแรงเชิงโครงสร้าง และ 3) การสื่อสารคือการลดช่องว่างกับความเป็นอื่น เนื่องจากการพูดคุยพบปะสังสรรค์กันสามารถป้องกันความขัดแย้งและเป็นการสร้างความเข้าใจกับผู้อื่นได้
Downloads
เอกสารอ้างอิง
กำจร หลุยยะพงศ์และสมสุข หินวิมาน. (2552). หลอน รัก สับสน ในหนังไทย: ภาพยนตร์ไทยในรอบสามทศวรรษ (พ.ศ. 2520-2547): กรณีศึกษาตระกูลหนังผี หนังรัก และหนังยุคหลังสมัยใหม่. กรุงเทพมหานคร: ศยาม.
กำจร หลุยยะพงศ์. (2556). ภาพยนตร์กับการประกอบสร้างสังคม ผู้คน ประวัติศาสตร์ และชาติ. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์.
ธงชัย วินิจจะกูล. (2560). คนไทย / คนอื่น : ว่าด้วยคนอื่นของความเป็นไทย. นนทบุรี : ฟ้าเดียวกัน.
บุญรักษ์ บุญญะเขตมาลา. (2538). ศิลปะแขนงที่เจ็ด. กรุงเทพมหานคร: อมรินทร์.
สมชาย ปรีชาศิลปกุล และนัทมน คงเจริญ. (2545) การยอมรับ/กีดกันชาวเขาในกระบวนการให้สัญชาติไทย: สำรวจข้อกฎหมาย แนวนโยบาย สภาพปัญหา. เชียงใหม่: โครงการจัดตั้งภาควิชานิติศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
อัญชลี ชัยวรพร. (2559) ภาพยนตร์ในชีวิตไทย: มุมมองของภาพยนตร์ศึกษา. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ วราพร.
พฤทธิสาณ ชุมพล, ม.ร.ว. (2546) “identity อัตลักษณ์ ตัวตน.” ใน คำและความคิดในรัฐศาสตร์ร่วมสมัย. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชัยรัตน์ พลมุข. (2016). [บทวิจารณ์หนังสือ Ghostly Desires: Queer Sexuality and Vernacular Buddhism in Contemporary Thai Cinema by Arnika Fuhrmann]. Journal of Mekong Societies, 12(3), 187-198.
สุรสม กฤษณะจูฑะ. (2547). การเมืองวัฒนธรรมของความเป็นอื่นในพื้นที่สื่อ: การต่อสู้ทางวาทกรรมว่าด้วยพลังงาน. (วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่).
จิระ มะลิกุล. (ผู้กำกับ). (2545). 15 ค่ำ เดือน 11. [ภาพยนตร์]. กรุงเทพมหานคร: จีเอ็มเอ็ม พิคเจอร์, หับ โห้ หิ้น ฟิล์ม.
นนทรีย์ นิมิบุตร. (ผู้กำกับ). (2542). นางนาก. [ภาพยนตร์]. กรุงเทพมหานคร: ไท เอ็นเตอร์เทนเมนต์.
นนทรีย์ นิมิบุตร. (ผู้กำกับ). (2546). โอเค เบตง. [ภาพยนตร์]. กรุงเทพมหานคร: สหมงคลฟิล์ม.
บรรจง ปิสัญธนะกูล. (ผู้กำกับ). (2556). พี่มาก...พระโขนง. [ภาพยนตร์]. กรุงเทพมหานคร: จอกว้าง ฟิล์ม.
บุญส่ง นาคภู่. (ผู้กำกับ). (2559). ธุดงควัตร. [ภาพยนตร์]. กรุงเทพมหานคร: ปลาเป็นว่ายทวนน้ำ สตูดิโอ.
Bauman, Zygmunt. (1998). Modernity and Ambivalence. Cambridge: Polity Press.
Gönül, Dönmez-Colin. (2006). Cinemas of the Other: A Personal Journey with Film-makers from the Middle East and Central Asia. Bristol: Intellect.
Galtung, Johan. (1996). Peace by Peaceful Means: Peace and Conflict, Development and Civilization. Oslo: International Peace Research Institute.
Monaco, James. (2009). How to Read a Film: Movies, Media, and Beyond. Oxford: Oxford University Press.
Polyakov, Emma O’Donnell. (2018). Antisemitism, Islamophobia, and Interreligious Hermeneutics: Ways of Seeing the Religious Other. Leiden: Brill.
Richardson, Michael. (2010). Otherness in Hollywood Cinema. New York: Continuum.
Rose, Gillian. (2016). Visual Methodologies: An Introduction to Researching with Visual Materials. (4th ed.). London: SAGE.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของศูนย์พุทธศาสน์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับศูนย์พุทธศาสน์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
