การสถาปนาธรรมยุตินิกายของวชิรญาณภิกษุ : ปัญหาเรื่องสังฆเภท

Abstract

ผลการวิจัยพบลว่า วชิรญาณภิกษุไม่ได้ทรงประกาศแยกการทำสังฆกรรมจากคณะสงฆ์วัดมหาธาตุเหมือนกับเหตุการณ์ในสมัยพุทธกาลที่พระเทวทัตประกาศแยกสังฆกรรมจากคณะสงฆ์ที่พระพุทธเจ้าเป็นประธานและทรงปกครองอยู่ซึ่งการประกาศดัวกล่าวนี้เป็นเกณฑ์ในการตัดสินว่ามีเจตนาในการทำสังฆเภทหรือไม่ และเมื่อพิจารณาต่อไปอีกว่าในระยะแรกของการสถาปนาธรรมยุตินิกาย พระสงฆ์ทั้งธรรมยุตินิกายและมหานิกายยังสามารถร่วมสังฆกรรมกันได้ ขนบธรรมเนียมที่เคร่งครัดจนไม่อาจร่วมสังฆกรรมกับพระสงฆ์มหานิกายของพระสงฆธรรมยุตินิกายนั้น เพิ่งจะปรากฏเมื่อวชิรญาณภิกษุผู้สถาปนาธรรมยุตินิกายเสด็จขึ้นครองราชย์เป็นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๔ อย่างไรก็ตามพระองค์ได้ทรงมีพระบรมราชาธิบายว่า พระสงฆ์ทั้งสองนิกายมีความสามัคคีกันดี จึงสรุปได้ว่าการสถาปนาธรรมยุตินิกายของวชิรญาณภิกษุนั้น ไม่ได้เป็นการทำให้สงฆ์แตกแยกกันจึงไม่เป็นอนันตริกรรมอีกด้วย