นาฏศิลป์สร้างสรรค์ ชุด มาณวิกา

บทคัดย่อ

นาฏศิลป์สร้างสรรค์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างสรรค์ชุดการแสดง “มาณวิกา” ซึ่งหมายถึงผู้หญิงในภาษาบาลี ผู้หญิงในที่นี่ผู้สร้างสรรค์ให้ความหมายว่าหมายถึงผู้หญิงที่แปลว่าเมีย โดยศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับกฎหมายตราสามดวง กฎพระไอยการลักษณะผัวเมีย จากตำรา และเอกสารวิชาการ เพื่อนำมาสร้างสรรค์เป็นการแสดง จากการศึกษาพบว่า สังคมไทยในอดีตมีค่านิยมการมีเมียหลายคน โดยเห็นว่าเป็นการแสดงถึงฐานะทางเศรษฐกิจ ทางสังคม และการเมืองอีกด้วย ทั้งยังมีกฎหมายเป็นฐานรับรองความถูกต้องชอบธรรม ที่ปรากฎในกฎหมายลักษณะผัวเมียที่ตราขึ้นครั้งสมัยอยุธยา มีชื่อเรียกว่า “พระไอยการลักษณะผัวเมีย”  โดยได้กล่าวถึงประเภทของเมียไว้ถึง 3 ประเภท คือ 1. เมียกลางเมือง หมายถึง หญิงอันบิดามารดากุมมือให้เป็นเมียชายหรือภรรยาหลวง 2. เมียกลางนอก หมายถึง อนุภรรยาหรือเมียน้อย 3. เมียกลางทาษี หมายถึง เมียทาส นาฏศิลป์สร้างสรรค์ ชุด “มาณวิกา” ได้แบ่งการแสดงออกเป็น 3 ช่วง ดังนี้ ช่วงที่ 1 “ดรุณี” นำเสนอผู้หญิงผ่านวิถีชีวิต ช่วงที่ 2 “เปรมปฏิพัทธ์” นำเสนอ การร่วมรักของชายหญิงที่เป็นผัวเมียกันของเมียทั้ง 3 ประเภท  และช่วงที่ 3 “เรือนภิรมย์” นำเสนอชนชั้นฐานะ ความเป็นอยู่ของเมียทั้ง 3 ประเภทบนเรือน กระบวนท่าของการแสดงนั้นนำโครงร่างของท่าพื้นฐานของนาฏศิลป์ไทยมาปรับปรุง ประยุกต์ ตลอดจนการสร้างสรรค์กระบวนท่าขึ้นใหม่ที่ยังคงความเป็นเอกลักษณ์ของพื้นฐานนาฏศิลป์ไทย การแต่งกายพัฒนามาจากการแต่งกายของสตรีในสมัยอยุธยาตอนต้น โดยผลจากนาฏศิลป์สร้างสรรค์ ชุด “มาณวิกา” นี้ จะเป็นการแสดงชุดหนึ่งที่มีประโยชน์ทางการศึกษาที่จะสะท้อนให้เห็นความสัมพันธ์ในสถาบันครอบครัว จารีตประเพณี และบริบทของสังคมสมัยอยุธยาในการแสดงอีกด้วย