“ผักไห่” : ในชีวิตและความทรงจำของบุคคลสำคัญระดับชาติ

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อการศึกษาและการถอดความเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ท้องถิ่นของอำเภอผักไห่ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยการศึกษาจากเอกสาร หนังสือ ข้อเขียน บันทึกความความทรงจำที่เป็นข้อมูลเชิงประวัติศาสตร์ โดยพื้นที่ของอำเภอผักไห่ในอดีต ไม่ว่าจะเป็นสภาพแวดล้อม สังคม ผู้คน วิถีชีวิต ได้เข้าไปอยู่ในงานเขียน เอกสารอ้างอิง ตำราทางประวัติศาสตร์ของบุคคลสำคัญระดับชาติ ไม่ว่าจะเป็นพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 แห่งราชวงศ์จักรี พระนิพนธ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยา-นริศรานุวัดติวงศ์ พระบิดาช่างศิลป์แห่งกรุงสยาม พระนิพนธ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา-ดำรงราชานุภาพ พระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ไทย รวมถึงงานเขียนของหม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช อดีตนายกรัฐมนตรี คนที่ 13 ของประเทศ นอกจากนี้ยังมีงานเขียนอื่นไม่ว่าจะเป็น นิราศสุพรรณบุรี ของหมื่นพรหมสมพัตสร เพลงยาวนายตาบบุตรสุนทรภู่ ที่ได้กล่าวถึงผักไห่เอาไว้ด้วย โดยในปัจจุบันอำเภอผักไห่ แม้จะเป็นเพียงอำเภอเล็ก ๆ อำเภอหนึ่งในเขตปกครองของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา แต่เรื่องราวของอำเภอนี้ สำคัญอย่างยิ่งในระดับชาติ ที่จะใช้เป็นข้อมูลศึกษา สภาพท้องถิ่น วัฒนธรรม ประเพณี วิถีชีวิตผู้คน ในช่วงเวลาไม่น้อยกว่าสองร้อยปีที่ผ่านมา ผ่านช่วงชีวิตและงานเขียนของบุคคลสำคัญที่เป็นตัวแทนของชนชั้นปกครอง ข้าราชการระดับสูง หรือสามัญชน ดังนั้น ผักไห่จึงไม่ใช่เป็นเพียงแค่อำเภอหนึ่งของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา แต่ยังเป็นพื้นที่ท้องถิ่นในการศึกษาเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ของสังคมไทยในอดีต เชื่อมโยงสู่ความเปลี่ยนแปลงทางสังคมอย่างรวดเร็ว และการรับรู้อย่างภาคภูมิใจของคนผักไห่รุ่นใหม่ในปัจจุบัน