บทบาทของกิจการรถไฟในอำเภอท่าเรือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ทศวรรษ 2440-2490

บทคัดย่อ

บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากิจการรถไฟในอำเภอท่าเรือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยาโดยพบว่า อำเภอท่าเรือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยานั้น มีประวัติศาสตร์กิจการรถไฟอย่างเห็นได้ชัด จากการเปิดเดินรถไฟหลวงสายเหนือใน พ.ศ.2444 ซึ่งแยกมาจากชุมทางบ้านภาชี การสร้างสะพานจักรี ซึ่งเป็นสะพานรถไฟข้ามแม่น้ำป่าสัก นอกจากนี้ ยังมีทางรถไฟสายเอกชน คือ ทางรถไฟสายพระพุทธบาทที่มีเส้นทางระหว่างอำเภอท่าเรือ-วัดพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรีอีกด้วย โดยกิจการรถไฟนั้นได้ส่งผลการเปลี่ยนแปลงในพื้นที่อำเภอท่าเรือ ซึ่งสะท้อนให้เห็นสภาพสังคม การคมนาคม และวิถีชีวิตของยุคที่กิจการรถไฟนั้นมีความเจริญรุ่งเรืองได้เป็นอย่างดี ดังเช่น การเข้ามาของกลุ่มชาวจีนในอำเภอท่าเรือการใช้รถไฟเป็นพาหนะการเดินทางในช่วงเทศกาลนมัสการพระบาททดแทนการเดินเท้า การเสด็จพระราชดำเนินของพระมหากษัตริย์ที่ทรงประทับบนรถไฟและการค้าขายสินค้าเกษตรกรรมบนรถไฟเป็นต้น และกิจการรถไฟในอำเภอท่าเรือ มีการเปลี่ยนแปลงในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 หรือช่วงทศวรรษ 2490 เป็นต้นมาที่มีความนิยมในการคมนาคมแบบถนนมากกว่าระบบรางและทางรถไฟสายพระพุทธบาทประสบปัญหาการขาดทุนทำให้ต้องเลิกกิจการไป ทำให้ในปัจจุบัน อำเภอท่าเรือยังคงเหลือแต่เพียงทางรถไฟหลวงสายเหนือเท่านั้นที่ยังคงดำเนินกิจการอยู่