รูปแบบการสร้างสรรค์งานนาฏยศิลป์จากเพลงยาวพยากรณ์กรุงศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์ระดับดุษฎีบัณฑิต มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบการสร้างสรรค์นาฏยศิลป์จากเพลงยาวพยากรณ์กรุงศรีอยุธยา ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการทำนายอนาคตของกรุงศรีอยุธยาด้วยเหตุอาเพศ
สิบหกประการที่จะเกิดขึ้น ใช้รูปแบบวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพในรูปแบบของงานวิจัยเชิงสร้างสรรค์ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยประกอบด้วย การสำรวจข้อมูลทางเอกสาร การสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญด้านศิลปกรรมศาสตร์ ผู้เกี่ยวข้องกับงานวิจัย
การสังเกตการณ์ เกณฑ์การสร้างมาตรฐานในการยกย่องบุคคลต้นแบบทางด้านนาฏยศิลป์ สื่อสารสนเทศ การสัมมนา และประสบการณ์ส่วนตัวของผู้วิจัยเอง จากนั้นจึงนำข้อมูลมาวิเคราะห์เพื่อหารูปแบบในการสร้างสรรค์ผลงานทางนาฏยศิลป์ ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบการวิจัยครั้งนี้สามารถจำแนกตามองค์ประกอบทางนาฏยศิลป์ ๘ ข้อ ประกอบด้วย (๑) การออกแบบบทการแสดง นำเนื้อหาของวรรณกรรมเรื่องเพลงยาวพยากรณ์กรุงศรีอยุธยา มาแบ่งโครงสร้างบทการแสดงออกเป็น ๓ องก์ คือ ภาพความล่มสลาย ความหายนะ และความรุ่งเรือง โดยใช้รูปแบบการดำเนินเรื่อง
แบบย้อนกลับหรือเล่าเรื่องแบบย้อนต้น (Flashback)  (๒) การคัดเลือกนักแสดง จะคัดเลือกจากความสามารถด้านการแสดงละคร ทักษะทางนาฎยศิลป์ไทย และทักษะการต่อสู้ด้วยอาวุธ (๓) การออกแบบลีลานาฏยศิลป์ ใช้ลีลาการเคลื่อนไหวในกิจวัตรชีวิตประจำวัน (Everyday Movement) ซึ่งเป็นแนวคิดของนาฏยศิลป์หลังสมัยใหม่ (Post Modern Dance) ลีลาการเคลื่อนไหวด้วยเทคนิคของนาฏยศิลป์บุโตะ (Butoh) ลีลาการจัดองค์ประกอบโดยภาพนิ่ง (Tableau Vivant) ลีลานาฏยศิลป์ไทย ทักษะทางการแสดง และลีลาการต่อสู้ด้วยอาวุธ (๔) การออกแบบเครื่องแต่งกาย รูปแบบการแต่งกายแบ่งเป็น ๒ ประเภท ได้แก่ รูปแบบการแต่งกายแบบชาวบ้านสมัยกรุงศรีอยุธยาและการแต่งกายอย่างโขนละครไทย (๕) การออกแบบอุปกรณ์ประกอบการแสดง ใช้กล่องกระดาษเขียนลายอิฐแทนฉากโบราณสถาน และนำโฟมมาออกแบบเป็นโครงสร้างทางสถาปัตยกรรมสมัยอยุธยา (๖) การออกแบบเสียงและดนตรีประกอบการแสดง ผู้วิจัยใช้การบรรเลงดนตรีสดประกอบการแสดง ได้แก่ วงดนตรีร่วมสมัย วงดนตรีไทยประเภทวงมโหรีเครื่องหก การสร้างเสียงสังเคราะห์จากโปรแกรมคอมพิวเตอร์ดนตรี การขับร้องเสภาสดทับซ้อนเสียงที่มีการบันทึกไว้ เสียงการเล่าข่าวและเสียงสนทนาของนักแสดงมาเป็นส่วนหนึ่งในงานสร้างสรรค์ผลงานทางนาฏยศิลป์ (๗) การออกแบบพื้นที่แสดง ผู้วิจัยเลือกใช้โรงละครในลักษณะแบล็ค บ๊อกซ์ เธียเตอร์ (Black Box Theatre) เป็นพื้นที่แสดง เนื่องจากเป็นโรงละครที่สามารถรองรับนักแสดงได้ในจำนวนมากและเพียงพอต่อการออกแบบลีลาการแสดง นอกจากนี้ยังมีระบบเทคโนโลยีประกอบการออกแบบเวทีและแสงได้อย่างมีประสิทธิภาพสูง (๘) การออกแบบแสง ใช้แสงเพื่อสร้างบรรยากาศและอารมณ์ร่วมในการชมการแสดง เช่น ความสูญเสีย ความโหยหา ความรุ่งเรือง เป็นต้น