พัฒนาการของกฎหมายหมิ่นพระมหากษัตริย์ จากอาชญาหลวงสู่ประมวลกฎหมายอาญา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ ๑) เพื่อศึกษากฎหมายหมิ่นพระมหากษัตริย์ตั้งแต่พระไอยการอาชญาหลวง
สู่ประมวลกฎหมายอาญา ๒) เพื่อศึกษาพัฒนาการของกฎหมายหมิ่นพระมหากษัตริย์ตั้งแต่พระไอยการอาชญาหลวง
สู่ประมวลกฎหมายอาญา และ ๓) เพื่อนำเสนอข้อเสนอแนะสำหรับการพัฒนากฎหมายหมิ่นพระมหากษัตริย์
ในประมวลกฎหมายอาญา รูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยใช้แนวคิดนิติศาสตร์เชิงสังคมวิทยาเป็น
กรอบการวิจัย กลุ่มตัวอย่างคือ พระไอยการอาชญาหลวง พระราชกำหนดลักษณะหมิ่นประมาทด้วยการพูดฤาเขียนถ้อยคำเท็จออกโฆษณาการ ร.ศ. ๑๑๘ กฎหมายลักษณะอาญา ร.ศ. ๑๒๗ และประมวลกฎหมายอาญา เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยมี ๑ ชนิด คือ การวิจัยเชิงเอกสาร วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้วิเคราะห์เนื้อหาแล้วเขียนบรรยายเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า

๑. การเปลี่ยนแปลงของกฎหมายหมิ่นพระมหากษัตริย์เป็นการให้คุ้มครอง และให้ความสำคัญต่อสถาบันพระมหากษัตริย์อย่างมีพลวัตทางสังคม และปรับเปลี่ยนไปเพื่อให้สอดคล้องกับสมดุลของสภาพสังคมบ้านเมือง

๒. ผลที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงกฎหมายหมิ่นพระมหากษัตริย์และโทษที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงทางสังคม ส่งผลต่อการเคารพสถาบันพระมหากษัตริย์ทั้งในแง่ทัศนะ และความรู้สึกของคนไทย

๓. ข้อเสนอแนะองค์ความรู้ด้านนิติศาสตร์เชิงสังคมวิทยาในประเด็นของพัฒนาการของกฎหมายหมิ่นพระมหากษัตริย์ในประเทศไทย สมควรที่จะมีการทบทวนอัตราโทษให้เหมาะสมกับช่วงเวลาที่เปลี่ยนแปลงไป
โดยศึกษาถึงเงื่อนไขทางสังคม การเมือง และเสรีภาพของประชาชนที่มีมากขึ้นตามลำดับ

ข้อค้นพบจากงานวิจัยนี้ เป็นข้อค้นพบตามแนวคิดนิติศาสตร์เชิงสังคมวิทยาในเรื่องลักษณะของกฎหมายที่ดี สามารถนำไปศึกษาการพิจารณาคดีอาญาฐานกฎหมายหมิ่นพระมหากษัตริย์ หรือศึกษาผลกระทบของการดำเนินคดีหมิ่นพระมหากษัตริย์ที่มีต่อสังคมไทยได้ต่อไป