ดนตรีกันตรึมในพิธีบวงสรวงงานประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้ง

Abstract

บทคัดย่อ

 งานวิจัยเรื่องดนตรีกันตรึมในพิธีบวงสรวงงานประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้ง มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาพิธีกรรมการบวงสรวงแบบเขมรและดนตรีกันตรึมที่ใช้ในงานประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้ง ในพื้นที่อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์ งานวิจัยเรื่องดนตรีกันตรึมในพิธีบวงสรวงงานประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้ง มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาพิธีกรรมการบวงสรวงแบบเขมรและดนตรีกันตรึมที่ใช้ในงานประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้ง ในพื้นที่อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์ ผลการวิจัยพบว่า พิธีกรรมของการบวงสรวงงานประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้งแบบเขมร แบ่งออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ ส่วนที่ 1 พิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ และส่วนที่ 2 พิธีเชิญชวนให้ร่วมทำบุญบวงสรวง ในส่วนของพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ ประกอบด้วยขั้นตอนการจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย การอัญเชิญเทพเทวดาตามบทสวด และการรำถวายมือ ในส่วนที่สอง ประกอบด้วยการร้องทักทายผู้ฟัง การเชิญชวนให้มาร่วมทำบุญ การเล่นกลอนสดอุปมาอุปไมย ร้องโต้ตอบกัน และการกล่าวอวยพรผู้มาร่วมพิธี โดยมีอาจารย์เกรียงศักดิ์ ปะรุนรัมย์ เป็นผู้ประกอบพิธีกรรม ในส่วนของดนตรีกันตรึมที่ใช้ในงาน บรรเลงด้วยเพลง 9 เพลง ได้แก่ เพลงเปิดวงเพลงที่ 1 เพลงเปิดวงเพลงที่ 2 เพลงแสร็ย สะตือ เพลงรำปี (รำเปย) เพลงปทุมทอง เพลงทานอ เนียงนอ เพลงชะโอละหน่าย เพลงสาวกันตรึม เพลงอายัยเวง เครื่องดนตรีในวงกันตรึมประกอบด้วย ซอกันตรึม 1 คัน กลองกันตรึม 2 ตัว กรับ 1 คู่ ฉาบเล็ก 1 คู่ และฉิ่ง 1 คู่ บรรเลงโดยวงกันตรึมคณะสุริยชัย ส.สไบทอง (เกรียงศักดิ์ ส.สไบทอง) นอกจากนี้ยังพบว่าดนตรีกันตรึมมีความเกี่ยวข้องและมีประโยชน์ในด้านต่าง ๆ 6 ด้าน คือ 1. ภาษากับการนำภาษามาใช้ในพิธีกรรม 2. โครงสร้างและความสัมพันธ์ของพิธีกรรม 3. บทบาทของดนตรีกันตรึมที่นำมาใช้ในพิธีกรรม 4. ดนตรีกันตรึมและดนตรีไทยในพิธีบวงสรวงงานประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้ง 5. ศูนย์รวมของคนในท้องถิ่น 6. แหล่งเรียนรู้และภาพสะท้อนวิถีชีวิต

Abstract

This research aimed to investigate the sacred ceremony, steps of sacrifice and Kantruem Music used in the  This research aimed to investigate the sacred ceremony, steps of sacrifice and Kantruem Music used in the ceremony at Phanom Rung Historical Park, Chalerm Pra Kiat District, Buriram Province. The result of the research found that there were two big parts of the ceremony. The first part was sacred ceremony and the second part was held to invite spectators to make merit and to sacrifice. The sacred ceremony started from the step of lighting candles to worship Buddha, inviting deity and gods, and the step of hand dance. The second part of the ceremony comprised the steps of greeting audience, inviting the audience to make merit, improvising, and blessing the participants. Mr. Kriangsak Paroonram was the master who performed both parts of the ceremony. Kantruem music used in the ceremony comprised nine songs: the opening 1 and 2, Saraey Satue Song, Rampi, Patumthong, Tananiangnor, Cha-O-la-naay, Sao Kantruem, and Ayai weng. The musical instruments employed in this ceremony were: one Kantruem fiddle, two Kantruem drums, a pair of Kantruem sticks, a pair of big cymbals, and a pair of small cymbals. The Kantruem music was played by Suriyachai Sor Sabaithong Kantruem Band (Kriangsak Sor Sabaithong). The research also found that Kantruem music was related and advantageous in six aspects. They were: 1. language and language application in sacred ceremony; 2. structure and relationship with the ceremony; 3. roles of Kantruem music used in the ceremony; 4. Kantruem and Thai music employed in Phanom Rung festival; 5. local people center; and learning resources and reflection.