เงินกำนล 6 บาท ธรรมคุณ 6 ประการ

Abstract

บทความปริทัศน์นี้เป็นการนำเสนอคตินิยมความเชื่อว่าด้วยเรื่องเครื่องบูชาในขันกำนลอันมีความสัมพันธ์กับพุทธศาสนา วัฒนธรรมการสืบทอดดนตรีไทยมีระเบียบวิธีและยึดถือปฏิบัติกันมาแต่โบราณ การฝากตัวเป็นศิษย์ผู้เป็นศิษย์จะต้องนำขันกำนล ประกอบด้วย 1) ขันโลหะ 2) ผ้าเช็ดหน้าขาว 3) ดอกไม้ 4) ธูปเทียน 5) เงินกำนล มากราบครูเพื่อฝากตัวเป็นศิษย์และประสิทธิ์ประสาทวิชาต่อไปให้ถูกต้องตามขนบ ในเครื่องบูชาทั้ง 5 นี้ สะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาของครูดนตรีไทย และแฝงด้วยธรรมคุณทั้ง 6 ประการ ดังนี้ 1) สวากขาโต ภควตา ธัมโม 2) สันทิฏฐิโก 3) อกาลิโก 4) เอหิปัสสิโก 5) โอปนยิโก 6) ปัจจัตตัง เวทิตัพโพ วิญญูหิ เพื่อเป็นคำสอนแก่ครูและศิษย์ให้มีใจเป็นพุทธและนอบน้อมต่อพุทธศาสนาอันจะส่งผลให้รู้ถึงความกตัญญูที่ศิษย์พึงมีต่อครู

This review article is a presentation of the ideology of the offering in a Bowl of Ritual Fee in relation to Buddhism. The tradition of the succession in Thai music has been regulated and obeyed since the old days. To conform with the tradition, student must bring a Bowl of Ritual Fee, which compose of 1) Silver bowl 2) White handkerchief 3) Flower 4) Incense and candle 5) Ritual Fee, to prostrate the teacher to become student and has been bestowed since then. These 5 offerings reflect the wisdom of Thai music teacher which conceal the 6 virtues, i.e.1) Svkkhto Bhagavat Dhammo 2) Sanditฺtฺhiko 3) Akliko 4) Ehipassiko 5) Opanayiko 6) Paccatta Veditabbo Vinhi. It will be the doctrine for both teachers and students to have Buddhist-minded and respect to Buddhism, which will result in the appreciation of the gratitude to the teacher.