เพลงไทยสากลสำหรับเด็กช่วงปี พ.ศ.2482-2500

บทคัดย่อ

          การศึกษาเพลงไทยสากลสำหรับเด็กช่วง ปี พ.ศ. 2482 – 2500 เป็นการศึกษาด้านดนตรีวิทยา ทั้งในด้านประวัติศาสตร์และการวิเคราะห์ถึงตัวบทเพลง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพที่มีการสืบค้นข้อมูลทางเอกสาร ชนิดต่างๆ ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ไปจนถึงการสัมภาษณ์บุคคลข้อมูลที่มีความรู้ ประสบการณ์ตรง ผ่านการวิเคราะห์ออกมาในรูปของการพรรณนา ผลวิจัยพบว่า

          เพลงไทยสากลสำหรับเด็ก ในช่วงปี พ.ศ. 2482 – 2500 สามารถแบ่งออกได้เป็นสองประเภทใหญ่ คือ เพลงที่มาจากอิทธิพลทางการเมือง และเพลงที่อยู่นอกเหนืออิทธิพลทางการเมือง เนื่องจากยุคสมัยของการวิจัย ได้เกิดปรากฏการณ์การเมืองที่สำคัญหลายประการคือ จอมพล ป. พิบูลสงคราม ขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรี ใน ปี พ.ศ. 2482 ก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงในด้านวัฒนธรรม สิทธิหน้าที่พลเมือง ที่ออกมาในรูปกฏเกณฑ์บังคับใช้ วงดนตรีที่อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาลและครูเพลงท่านต่างๆ รวมไปถึงกระทรวงศึกษาธิการที่ชี้แนะครูเรื่องการสอนวิชาการขับร้อง จึงได้มีการประพันธ์เพลงสนองนโยบายรัฐบาลขึ้นมากมาย มีทั้งบทเพลงที่ประพันธ์สำหรับเด็กโดยเฉพาะ และเป็นบทเพลงอื่นๆ แต่ถูกนำไปใช้กับเด็ก ทั้งในรูปแบบเพลงปลุกใจ เพลงสอนสั่ง เป็นต้น แม้ว่าการเมืองจะมีอิทธิพลต่อเพลงไทยสำหรับเด็ก แต่ในช่วงเวลาเดียวกันพบว่ามีบทเพลงจากครูเพลงอีกหลายท่านที่ประพันธ์เพลงไทยสากลเพื่อเด็กทั้งโดยเฉพาะและโดยอ้อม ปรากฏในหลายรูปแบบ ได้แก่ เพลงสอนสั่ง เพลงประกอบการเรียน เพลงเทิดทูนผู้มีพระคุณ เพลงพระราชนิพนธ์ เพลงจริยธรรม ขนบธรรมเนียม เพลงศาสนาความเชื่อ และเพลงที่ใช้ในการพักผ่อนหย่อนใจ

          การวิเคราะห์ตัวอย่างเพลงไทยสากลในช่วงเวลาดังกล่าว ทำให้เห็นได้ว่า มีความหลากหลายมากทั้งในเรื่องเนื้อหา และดนตรี มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวตามแต่เนื้อหาของเพลง ลักษณะทางฉันทลักษณ์บทเพลงอยู่ในลักษณะกลอนเพลง ที่ส่วนใหญ่เข้าใจง่ายและใช้ภาษาสวยงาม เนื้อหาของเพลงมีความหลากหลายเช่น เป็นเพลงกล่อม เพลงปลุกใจ เพลงสอนสั่ง เป็นต้น  ด้านคีตลักษณ์ของเพลงมีความหลากหลาย เช่น คีตลักษณ์แบบไบนารี (Binary Form), คีตลักษณ์แบบ 32 ห้อง (32 Bars Form) เป็นต้น การสร้างสรรค์เพลงไทยสากลสำหรับเด็กในช่วงเวลาของการวิจัย จึงเป็นการวางรากฐานตัวอย่าง ที่จะพัฒนาเพลงสำหรับเด็กของประเทศไทย ในอนาคตทั้งในด้านเนื้อหา และดนตรี