การศึกษาเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมตำบลตกพรม อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี ด้วยกระบวนการการมีส่วนร่วม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาและวิเคราะห์ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นตำบลตกพรม อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี และ 2) เพื่อจัดทำสื่อการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ตำบลตกพรม อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ข้อมูลที่ใช้ศึกษาเป็นข้อมูลภาคสนามที่ได้จากการรวบรวมทั้งข้อมูลเอกสารและข้อมูลภาคสนามจากการสัมภาษณ์และการสนทนากลุ่มจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (Key Informant) และนำเสนอผลการศึกษาโดยการพรรณนาวิเคราะห์
ผลการวิจัยพบว่า
ตำบลตกพรม อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี มีประวัติความเป็นมาจากแรกเริ่มเป็นพื้นที่ป่าไม้มีความอุดมสมบูรณ์มีผู้คนอยู่อาศัยไม่มากนัก ผู้คนดั้งเดิมที่อยู่อาศัยในบริเวณนี้เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ชองเป็นกลุ่มชาติพันธุ์พื้นเมืองของจังหวัดจันทบุรี และภาคตะวันออกของประเทศไทย ต่อมาพื้นที่บริเวณนี้ได้พัฒนามาเป็นพื้นที่ปลูกพืชเศรษฐกิจ เช่น ยางพารา ข้าวโพด มันสำปะหลัง เป็นต้น ต่อมาช่วง ปี พ.ศ. 2528 - 2533 เป็นช่วงที่มีการขุดเหมืองพลอย เป็นที่รู้จักกันในชื่อ “พลอยตกพรม” ทำให้พื้นที่เกษตรกรรมเปลี่ยนเป็นเหมืองพลอย และมีผู้คนต่างถิ่นอพยพเข้ามาขุดพลอยและค้าขายพลอยเป็นจำนวนมาก ส่งผลให้พื้นที่ตำบลตกพรมเป็นที่รู้จักและมีชื่อเสียงด้านพลอยเป็นอย่างมาก ด้านวัฒนธรรมและประเพณีต่าง ๆ ตำบลตกพรมถือได้ว่าเป็นพื้นที่ที่มีวัฒนธรรมและเอกลักษณ์เป็นของตนเอง มีสถานที่ยึดเหนี่ยวจิตใจทางด้านศาสนาได้แก่ วัดตกพรม และวัดสะตอน้อย อีกทั้งยังมีความเชื่อแบบการนับถือผี ศาลเจ้า ได้แก่ ศาลเจ้าพ่อเนินจัง ศาลเจ้าพ่อตกพรม ศาลเจ้าพ่อหลักแดง เป็นต้น ปัจจุบันพื้นที่ตำบลตกพรมได้ปรับเปลี่ยนจากพื้นที่เหมืองพลอยในอดีตเป็นพื้นที่ปลูกพืชเศรษฐกิจ เช่น ทุเรียน มังคุด กล้วย ลองกอง เป็นต้น ข้อมูลที่ได้จากการศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่น นำมาจัดทำเป็นสื่อการเรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ตำบลตกพรม อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรีแบ่งออกเป็น 5 ประเด็น ได้แก่ 1) ประวัติศาสตร์ชุมชนตำบลตกพรม อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี 2) แหล่งพลอยเมืองจันท์ อัญมณีล้ำค่า ตำบลตกพรม 3) ภาพเก่าเล่าอดีตสวนผลไม้อันลือเลื่องของตำบลตกพรม 4) “รำสวด” การแสดงพื้นบ้าน ตำบลตกพรม อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี 5) “ผีหิ้ง” พิธีกรรมและความเชื่อเกี่ยวกับบรรพบุรุษของชาวบ้านตำบลตกพรม อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
** ข้อความ ข้อคิดเห็น หรือข้อค้นพบ ในวารสารสหวิทยาการสังคมศาสตร์และการสื่อสารเป็นของผู้เขียน ซึ่งจะต้องรับผิดชอบต่อผลทางกฎหมายใด ๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากบทความและงานวิจัยนั้น ๆ โดยมิใช่ความรับผิดชอบของคณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏรำไพพรรณี **
References
ไกรฤกษ์ ปิ่นแก้ว. (28 กันยายน 2565). แหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม. http://tourism- dan1.blogspot.com
จินตวีร์ เกษมศุข (2554). การสื่อสารกับการเปลี่ยนแปลงของชุมชน. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
เจ้าอาวาสวัดตกพรม. (2566). ผู้ให้สัมภาษณ์, วุฒินันท์ สุพร ณรงค์ฤทธิ์ สุขสวัสดิ์ และสมปอง มูลมณีเป็นผู้สัมภาษณ์, ตำบลตกพรม อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี สัมภาษณ์เมื่อ กันยายน 2566.
ชนภัทธ์ อินทวารี. (2558). การศึกษาผลการจัดการเรียนรู้ เรื่อง ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น โดยใช้ชุมนเป็นฐานรากการเรียนรู้ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนวัดโบสถ์ จังหวัดสิงห์บุรี. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี.
เฉลียว บุรีภักดี และคณะ. (2545). ชุดวิชาการวิจัยชุมชน ชุดการเรียนรู้ด้วยตนเอง.หลักสูตร ประกาศนียบัตรบัณฑิตการจัดการและประเมินโครงการ. เอส. อาร์. พริ้นติ้ง แมสโปรดักส์.
ทวีศิลป์ สืบวัฒนะ. (2554). แนวคิดและแนวทางการศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่น. สำนักพิมพ์อินทนิล.
ธนานันท์ ตรงดี และคณะ. (2553). วัฒนธรรมการใช้ภาษา (พิมพ์ครั้งที่ 6). ทีคิวพี.
นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2530). หลักฐานและการใช้หลักฐานในการศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่นภาคใต้. ในเอกสารประกอบการสัมมนาเชิงปฏิบัติการครูระดับมัธยมศึกษาเรื่อง “แนวทางการศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่นภาคใต้”. (หน้า 3 - 4). ณ สถาบันทักษิณศึกษา สงขลา.
ประมวล ศิริผันแก้ว. (2528). การทำพลอยในจังหวัดจันทบุรีและตราด. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ บางแสน.
ปัณฑิตา ไชยโย เเละณัฐ เชษฐ์ พูลเจริญ. (2566). ศึกษาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเมืองน่าน โดยใช้ชุมชนเป็นฐาน เพื่อส่งเสริมกระบวนการคิดอย่างมีวิจารณญาณ. วารสารปัญญา, 30(1), 37- 48. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/panya-thjo/article/view/261665/177046
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 (พิมพ์ครั้งที่ 2). สำนักพิมพ์นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์.
วันวิสา คำพิกาศ. (2558). การศึกษาภูมินามจากตำนานพื้นบ้านในชุมชนอำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน. [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่.
วุฒินันท์ สุพร และคณะ. (2564). การศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่นจันทบุรี ผ่านความหมายภูมินามวิทยา กรณีศึกษาตำบลจันทนิมิต อำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี. วารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์. 8(2), 105 - 117. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/hssnsru/article/view/254290/173148
สำนักงานเทศบาลตำบลตกพรม. (12 มิถุนายน 2566). ข้อมูลเกี่ยวกับเทศบาลตำบลตกพรม. https://www.tokpromcity.go.th/index/?page=article1932
สุกัญญา สุจฉายา และคณะ. (2550). รายงานโครงการวิจัยภาคสนามการคุ้มครองภูมิปัญญาท้องถิ่นไทย. ศูนย์คติชนวิทยา คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุนีย์ เลี่ยวเพ็ญวงษ์. (2552). คติชนวิทยา. คลังนานาวิทยา.
สุนทร ชอบยศ. (2562). ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเพื่อการพัฒนารากฐาน ท้องถิ่นที่เข้มแข็งและยั่งยืน. วารสารสถาบันพระปกเกล้า 17(2), 115 - 138. https://dl.parliament.go.th/backoffice/viewer2300/web/previewer.php
สุนทร สันติมิตร. (2566). ผู้ให้สัมภาษณ์, วุฒินันท์ สุพร เป็นผู้สัมภาษณ์, ตำบลตกพรม อำเภอขลุง จังหวัดจันทบุรี สัมภาษณ์เมื่อ กันยายน 2566.
สมปอง มูลมณี. (2564). เรื่องเล่าประจำจังหวัดจันทบุรี: ความสัมพันธ์กับการสร้างพื้นที่เพื่อจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศในจังหวัดจันทบุรี. วิวิธวรรณสาร 5(3), 337 - 358. https://so06.tcithaijo.org/index.php/wiwitwannasan/article/view/251221
อนุรักษ์ นิยมเวช. (2554). บทความเกี่ยวกับการพัฒนาการเมืองและการมีส่วนร่วมของประชาชน. สำนักการพิมพ์สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา.
อรรถจักร สัตยานุรักษ์. (2545). โครงการประสานงานการวิจัยประวัติศาสตร์ท้องถิ่นภาคเหนือ : ประวัติศาสตร์เพื่อชุมชน. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
อุบลวรรณ ภวกานันท์. (2565). รูปแบบการมีส่วนร่วมในการเสริมสร้างการปรับตัวทางสังคมของผู้สูงอายุโดยองค์กรเครือข่าย (กิจกรรมที่ 1). คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณวิทยาลัย.
โอฬาร รัตนภักดี และวิมลศิริ กลิ่นบุบผา. (2553). ภูมินามของหมู่บ้านในจังหวัดลำพูน. วารสารมนุษยศาสตร์ 17(1), 58 - 84. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/abc/article/view/64343