การสื่อสารอัตลักษณ์ของเจ้าภาพจัดการแข่งขันบาสเกตบอลระดับนานาชาติ ผ่านตราสัญลักษณ์การแข่งขัน

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เพื่อวิเคราะห์การสื่อสารอัตลักษณ์ของเจ้าภาพจัดการแข่งขันบาสเกตบอลระดับนานาชาติผ่านตราสัญลักษณ์การแข่งขัน ทั้งที่จัดในต่างประเทศและจัดในประเทศไทย โดยศึกษาตราสัญลักษณ์การแข่งขันทั้งระดับโลกและทวีปทั้งสิ้น 93 ชิ้น ประกอบด้วย การแข่งขันที่จัดในต่างประเทศ 82 ชิ้น และการแข่งขันที่จัดในประเทศไทย 11 ชิ้นมาวิเคราะห์องค์ประกอบตามแนวคิดของ วีรพล เจียมวิสุทธ์ (2560) โดยศึกษาข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง และการสังเกตอย่างมีส่วนร่วมในฐานะผู้ออกแบบตราสัญลักษณ์การแข่งขันที่จัดขึ้นในประเทศไทย

ผลการศึกษาพบว่า

ตราสัญลักษณ์ของการแข่งขันที่จัดขึ้นในต่างประเทศ ปรากฏการสื่อสาร 4 ลักษณะ คือ 1.การสื่อสารอัตลักษณ์ด้านภูมิศาสตร์และทรัพยกรธรรมชาติ ด้วยการใช้ภาพแผนที่ ภูเขา ดอกไม้  2.การสื่อสารอัตลักษณ์ด้านประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรม ด้วยการใช้โบราณสถานหรือสถานที่สำคัญ สื่อสารตำนานและคติความเชื่อผ่านการใช้สีและสัญลักษณ์ที่ปรากฎบนธงชาติของประเทศเจ้าภาพ 3.การสื่อสารอัตลักษณ์ด้านวัฒนธรรมและวิถีชีวิต ด้วยการใช้ลวดลาย ตัวอักษร ที่เป็นอัตลักษณ์ของประเทศ 4.การสื่อสารที่ผสมผสานรูปเรขาคณิตกับสัญลักษณ์ของกีฬาบาสเกตบอล เป็นการใช้องค์ประกอบศิลป์ต่าง ๆ เช่น เส้น รูปร่าง มาผสมผสานกับสัญลักษณ์ของกีฬาบาสเกตบอล เช่น ลูกบาสเกตบอล ห่วงและแป้น ถ้วยรางวัล และนักกีฬา มีข้อสังเกตว่าการสื่อสารลักษณะนี้มักพบในการแข่งขันที่จัดขึ้นในทวีปยุโรปซึ่งใช้การจัดในลักษณะเจ้าภาพร่วมหลายประเทศ นอกจากนี้ยังพบว่ามักมีการใช้สีของธงชาติที่สะท้อนคติความเชื่อผสมผสานอยู่ในการสื่อสารลักษณะต่าง ๆ ด้วย ในขณะที่การแข่งขันที่จัดขึ้นในประเทศไทยปรากฏการสื่อสารเพียง 3 ลักษณะ โดยไม่ปรากฏการสื่อสารอัตลักษณ์ด้านภูมิศาสตร์และทรัพยากรธรรมชาติและนำเสนออัตลักษณ์ของไทยภาคกลางมากกว่ากว่าอัตลักษณ์ในท้องถิ่น เนื่องสถานที่จัดมักอยู่ในกรุงเทพมหานครและปริมณฑลจึงเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมกระแสหลัก ดังนั้นหากต้องการส่งเสริมการใช้ทุนทางวัฒนธรรมขับเคลื่อนเศรษฐกิจสร้างสรรค์และอำนาจอ่อน จึงควรขยายการแข่งขันไปสู่พื้นที่อื่นๆ หรืออาจหยิบยกวัฒนธรรมร่วมสมัยที่เป็นอัตลักษณ์ของชาติมาใช้สื่อสารผ่านตราสัญลักษณ์การแข่งขันให้มากขึ้น