รูปแบบการพัฒนาสมรรถนะการจัดประสบการณ์การเรียนรู้เชิงรุกสำหรับครูเพื่อหนุนเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ และการแก้ปัญหาของเด็กปฐมวัย โดยใช้แนวคิดการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเป็นฐาน

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) สร้างรูปแบบการพัฒนาสมรรถนะการจัดประสบการณ์การเรียนรู้เชิงรุกสำหรับครูเพื่อหนุนเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และการแก้ปัญหาของเด็กปฐมวัยโดยใช้แนวคิดการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพเป็นฐาน 2) ประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการพัฒนาสมรรถนะที่สร้างขึ้น กลุ่มตัวอย่าง คือ ครูปฐมวัย 38 คน ได้มาโดยการเลือกตามสะดวกหรือสมัครใจ เด็กปฐมวัย 162 คน ได้มาด้วยการสุ่มอย่างง่ายตามสัดส่วนขนาดประชากรจากนักเรียนที่ครูใช้รูปแบบ ใช้แผนการทดลองแบบกลุ่มเดียวทดสอบก่อนและหลังเรียน ดำเนินการ 4 ระยะ คือ วิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน สร้างรูปแบบฉบับร่าง ทดลองใช้ และพัฒนาปรับปรุง เครื่องมือวิจัย คือ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์เชิงลึก แบบทดสอบ สถิติที่ใช้ คือ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบค่าทีแบบไม่อิสระ พบว่า 1) รูปแบบมี 5 ขั้น ได้แก่ วางแผน (Plan : P) ปรับกระบวนทัศน์ (Paradigm Shift : P) สร้างชุมชนนักปฏิบัติ (Professional Learning : P) ประเมินผล (Evaluation : E) และแบ่งปันสูตรความสำเร็จ (Model Sharing : M) ซึ่งเรียกรูปแบบนี้ว่า สามพีเอ็ม โมเดล (3PEM Model) อีกทั้งได้คู่มือการใช้รูปแบบ ประกอบด้วย ข้อมูลทั่วไป แผนการพัฒนาสมรรถนะ และการนำไปใช้ ที่มีคุณภาพโดยรวมระดับมากที่สุด 2) ประสิทธิผลของรูปแบบการพัฒนาสมรรถนะที่สร้างขึ้น ได้แก่ ครูมีสมรรถนะการจัดประสบการณ์การเรียนรู้เชิงรุกหลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ทั้งโดยภาพรวมและรายด้าน เด็กปฐมวัยมีทักษะการคิดวิเคราะห์และแก้ปัญหาหลังทดลองสูงกว่าก่อนทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ทั้งโดยภาพรวมและรายด้าน ซึ่งด้านการคิดวิเคราะห์มีค่าเฉลี่ยสูงกว่าการแก้ปัญหา และผู้ใช้มีความคิดเห็นต่อรูปแบบโดยรวมอยู่ระดับมาก