การจักสานเสื่อกระจูดลายดั้งเดิม กรณีศึกษา: กลุ่มผลิตภัณฑ์กระจูดบ้านควนป้อม หมู่ที่ 1 ตำบลเคร็ง อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์คือ (1) เพื่อศึกษาวิธีการจักสานเสื่อกระจูดลายดั้งเดิม
(2) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาเกี่ยวกับการจักสานเสื่อกระจูดลายดั้งเดิม และ (3) เพื่อศึกษาแนวทางส่งเสริมการจักสานเสื่อกระจูดลายดั้งเดิม เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลคัดเลือกแบบเจาะจง จำนวน
16 คน คือ สมาชิกกลุ่มที่จักสานเสื่อกระจูดลายดั้งเดิม จำนวน 10 คน และผู้ที่ส่งเสริมกลุ่มผลิตภัณฑ์กระจูดบ้านควนป้อม จำนวน 6 คน ได้แก่ นายกองค์การบริหารส่วนตำบล นักพัฒนาชุมชน นักวิชาการส่งเสริมการเกษตร กำนัน ปราชญ์ชาวบ้าน และตัวแทนจำหน่าย เครื่องมือที่ใช้รวบรวมข้อมูล คือ
แบบสัมภาษณ์ การสังเกตแบบมีส่วนร่วมและแบบไม่มีส่วนร่วม นำเสนอด้วยวิธีพรรณนาเชิงวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า (1) วิธีการจักสานเสื่อกระจูดลายดั้งเดิมพบว่า กระบวนการผลิตแบบดั้งเดิม ตั้งแต่การตัดกระจูด ตากกระจูด และทับกระจูดให้เรียบ สานลายดั้งเดิม ได้แก่ ลายขัด ลายสอง ลายสาม
และการตกแต่งและเก็บรักษาโดยการเก็บริม เก็บในที่แห้ง และไม่เปียกชื้น (2) สภาพปัญหาเกี่ยวกับการจักสานเสื่อกระจูดลายดั้งเดิมพบว่า ปัญหาด้านเส้นใยที่เปราะหักได้ง่าย ไม่มีความเหนียวและไม่คงทน ปัญหาด้านโรครา มีตำหนิ หรือเกิดคราบสกปรก ปัญหาด้านวัตถุดิบ เนื่องจากไฟไหม้ป่าพรุ ทำให้กระจูดเสียหาย และปัญหาด้านการผลิตเนื่องจากผู้คนไม่ค่อยนิยมทำให้ผลตอบแทนไม่คุ้มค่า และ (3) แนวทางแก้ปัญหาการจักสานเสื่อกระจูดลายดั้งเดิมพบว่า แนวทางแก้ปัญหาด้านเส้นใยโดยนำกระจูดไปคลุกโคลนเพื่อเพิ่มความเหนียว การแก้ปัญหาโรคราโดยการเก็บในที่แห้ง ไม่เปียกชื้นและตากแดด
การแก้ปัญหาด้านวัตถุดิบโดยเน้นทำระบบป้องกันไฟไหม้ป่าพรุและดูแลพื้นที่ป่าพรุร่วมกัน
การแก้ปัญหาวัตถุดิบเน้นการผลิตภายใต้ภูมิปัญญาและส่งเสริมการขาย