การศึกษาแนวทางการสร้างมูลค่าเพิ่มในห่วงโซ่อุปทานของกลุ่มผู้ผลิตข้าวเขาวงในจังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา ระบบ บทบาท และปัญหาห่วงโซ่อุปทาน และเพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาประสิทธิภาพห่วงโซ่อุปทานของข้าวเขาวงของกลุ่มผู้ผลิตข้าวเขาวงในจังหวัดกาฬสินธุ์ โดยการศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้การพรรณนาและการวิเคราะห์แบบอุปนัย โดยใช้เทคนิคเดลฟาย กลุ่มตัวอย่าง ใช้วิธีการเลือกแบบยึดจุดมุ่งหมายของการศึกษาวิจัยเป็นหลักโดยคัดเลือกผู้ที่สามารถให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ จาก 3 กลุ่ม ประกอบด้วย ต้นน้ำ ได้แก่ ผู้ผลิตข้าวเขาวง/ปราชญ์ชาวบ้าน กลางน้ำ ได้แก่ กลุ่มโรงสีข้าวในอำเภอเขาวง และปลายน้ำ ได้แก่ ผู้ค้าข้าวเขาวงในจังหวัดกาฬสินธุ์ รวมกลุ่มตัวอย่างทั้งสิ้น 42 คน ผลการวิจัย พบว่า ระบบ บทบาท ของกลุ่มผู้ผลิตข้าวเขาวง จังหวัดกาฬสินธุ์ มีรายละเอียดดังนี้ ต้นน้ำ ได้แก่ ผู้จัดหาวัตถุดิบ มี 3 ลำดับ คือ 1) ผู้จำหน่ายเมล็ดพันธุ์ข้าว ปุ๋ย และยาฆ่าแมลง 2) เกษตรกรหรือชาวนา 3) พ่อค้าคนกลาง  กลางน้ำ ได้แก่ โรงสีข้าว และปลายน้ำ ได้แก่ ผู้ค้าส่ง ผู้ค้าปลีก และผู้บริโภคข้าวไทยทั้งในจังหวัดและในประเทศ ปัญหาในห่วงโซ่อุปทานของข้าวเขาวงในปัจจุบัน พบว่า สมาชิกในห่วงโซ่อุปทานข้าวเขาวงจังหวัดกาฬสินธุ์ยังขาดความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดการห่วงโซ่อุปทาน และแนวทางการพัฒนาห่วงโซ่อุปทานข้าวเขาวงในจังหวัดกาฬสินธุ์ มีดังนี้ 1) การสร้างความร่วมมือของสมาชิกภายในห่วงโซ่อุปทาน 2) การส่งเสริมการปลูกข้าวอินทรีย์ 3) การบันทึกข้อมูลสารสนเทศและนำข้อมูลมาวิเคราะห์และพยากรณ์เพื่อวางแผนการดำเนินงาน และ 4) การขับเคลื่อนโดยใช้ตลาดออนไลน์