การประยุกต์ใช้การวิเคราะห์เครือข่ายในการศึกษาการแข่งขัน ความเป็นศูนย์กลางทางการบินในภูมิภาคอาเซียน

บทคัดย่อ

การขยายตัวของอุตสาหกรรมการบินในอาเซียนมีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมการเคลื่อนย้ายปัจจัย
การผลิตและการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจภายในภูมิภาค การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นศูนย์กลางทางการบินและการแข่งขันสร้างเครือข่ายของอุตสาหกรรมการบินในอาเซียนโดยใช้ข้อมูลจำนวนเที่ยวบินต่อวันระหว่างท่าอากาศยานของประเทศในกลุ่มอาเซียน จำนวน 120 ท่าอากาศยาน จำนวน 5,093 เที่ยวบิน วัดดัชนี
ความเป็นศูนย์กลางโดยใช้โปรแกรม Ucinet 6.0 พบว่า ท่าอากาศยานนานาชาติ Soekarno-Hatta (CGK) ประเทศอินโดนีเซียมีค่าความเป็นศูนย์กลาง (Degree Centrality) สูงที่สุด ท่าอากาศยานนานาชาติ Kuala Lumpur (KUL) ประเทศมาเลเซีย มีค่าความเป็นศูนย์กลางความใกล้ชิด (Closeness Centrality) สูงที่สุด และ ท่าอากาศยานนานาชาติ Manila Ninoy Aquino (MNL) ประเทศฟิลิปปินส์ มีค่าคั่นกลาง (Betweenness Centrality) มากที่สุด สนามบินที่มีการแข่งขันการสร้างเครือข่ายมากที่สุดได้แก่ ท่าอากาศยานนานาชาติ Changi (SIN) ประเทศสิงคโปร์ การศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อค่าความเป็นศูนย์กลางของท่าอากาศยานในทิศทางเดียวกัน ได้แก่ ปริมาณเที่ยวบินที่ท่าอากาศยานต่อปี และอายุของท่าอากาศยาน ส่วนในทิศทางตรงข้าม คือ ท่าอากาศยานที่ดำเนินงานโดยรัฐบาล ส่วนการศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อระดับการแข่งขันที่วัดจากค่าความแตกต่างของค่าความเป็นศูนย์กลางเครือข่ายของสายการบินที่ท่าอากาศยาน พบว่าปัจจัยที่ส่งผลในทิศทางเดียวกันได้แก่ ปริมาณสายการบินที่ถือเอาท่าอากาศยานเป็นศูนย์กลางทางการบิน ส่วนในทางตรงข้าม ได้แก่ จำนวนผู้มาใช้บริการท่าอากาศยานต่อปี และท่าอากาศยานที่ดำเนินงานโดยรัฐบาล ผลการศึกษานี้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการเพิ่มศักยภาพในการเป็นศูนย์กลางทางการบินของภูมิภาค