การเมืองในการนำนโยบายด้านความปลอดภัยอาหารไปปฏิบัติ กรณีศึกษาส้มสายน้ำผึ้งของห้างค้าปลีกสมัยใหม่

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาปฏิสัมพันธ์ระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม ในการนำนโยบายความปลอดภัยอาหารไปปฏิบัติ 2) เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการนำนโยบายความปลอดภัยอาหารไปปฏิบัติ และ 3) เพื่อเสนอแนะแนวทางการนำนโยบายความปลอดภัยอาหารไปปฏิบัติ โดยมีส้มสายน้ำผึ้งของห้างค้าปลีกสมัยใหม่เป็นกรณีศึกษา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพใช้วิธีรวมรวมวรรณกรรมที่เกี่ยวข้อง และสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญจากภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคมซึ่งเป็นผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในการนำนโยบายไปปฏิบัติ จำนวน 18 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้านเนื้อหาและสังเคราะห์ข้อมูลจากแบบสัมภาษณ์เชิงลึก

ผลการศึกษาพบว่า 1) ปฏิสัมพันธ์ระหว่างหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม แบ่งได้เป็น 4 รูปแบบ ได้แก่ ความสัมพันธ์ที่รัฐมีอำนาจเหนือเอกชนเป็นโดยรัฐเป็นผู้กำหนดนโยบายและเอกชนเป็นผู้ปฏิบัติตาม, ความสัมพันธ์ที่ภาครัฐและเอกชนต่อรองและคานอำนาจทางการเมือง, ความสัมพันธ์แบบพึ่งพาสมประโยชน์ทุกฝ่าย และความสัมพันธ์ที่ภาคประชาสังคมเป็นผู้ตรวจสอบและให้ข้อเสนอแนะต่อการทำงานของภาครัฐและเอกชน 2) ปัจจัยที่มีผลต่อการนำนโยบายไปปฏิบัติ ปัจจัยเชิงบวกได้แก่ ลักษณะของนโยบาย,  ความชัดเจนของนโยบาย, ความร่วมมือจากกลุ่มต่างๆ, แรงจูงใจในการปฏิบัติหน้าที่ของผู้นำนโยบายไปปฏิบัติ และ ทัศนคติของผู้นำนโยบายไปปฏิบัติ ปัจจัยเชิงลบซึ่งเป็นปัญหาและอุปสรรคในการนำนโยบายไปปฏิบัติ ได้แก่ ระบบราชการ, การเข้าถึงองค์ความรู้ของภาคเกษตรกร และ ฐานข้อมูลวิจัยเพื่อพัฒนากฎหมาย 3) ข้อเสนอแนะในการนำนโยบายไปปฏิบัติ ได้แก่ ภาครัฐควรมีระบบเชื่อมโยงข้อมูลด้านความปลอดภัยอาหาร และเปิดเผยข้อมูลต่อสาธารณะ, ภาครัฐและเอกชนควรสนับสนุนงานวิจัยที่เกี่ยวข้องเพื่อประโยชน์ในการพัฒนามาตรฐานและกฎหมาย