การพัฒนาภาวะผู้นำเชิงพุทธของกำนันและผู้ใหญ่บ้าน อำเภอดงเจริญ จังหวัดพิจิตร

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้วัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงพุทธของกำนันและผู้ใหญ่บ้าน อำเภอดงเจริญ จังหวัดพิจิตร 2) เปรียบเทียบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงพุทธของกำนันและผู้ใหญ่บ้าน อำเภอดงเจริญ จังหวัดพิจิตร โดยจำแนกตามปัจจัยส่วนบุคคล  3) ศึกษาปัญหา อุปสรรค และข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงพุทธของกำนันและผู้ใหญ่บ้าน อำเภอดงเจริญ จังหวัดพิจิตร วิธีดำเนินการวิจัยใช้รูปแบบการวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed Methods Research) ประกอบด้วย 1) การวิจัยเชิงปริมาณ ใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 165 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติอนุมาน ได้แก่ การทดสอบค่าที (t-test) และการวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว (One-way ANOVA)  2) การวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกและผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 8 รูปหรือคน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า  1) ระดับการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงพุทธของกำนันและผู้ใหญ่บ้าน อำเภอดงเจริญ จังหวัดพิจิตร โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก (ค่าเฉลี่ย 4.31) เมื่อพิจารณาเป็นรายด้านพบว่า ด้านการสร้างความรักความสามัคคี (นิสสยสัมปันโน) มีค่าเฉลี่ยสูงสุด (4.42) รองลงมาคือด้านการมอบอำนาจ  (วิธูโร) (4.28) และด้านการเป็นแบบอย่างที่ดี (จักขุมา) (4.25) ตามลำดับ 2) ผลการเปรียบเทียบการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงพุทธของกำนันและผู้ใหญ่บ้าน จำแนกตามปัจจัยส่วนบุคคล พบว่า ประชาชนที่มีเพศ อายุ การศึกษา และอาชีพต่างกัน มีความคิดเห็นต่อการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงพุทธของกำนันและผู้ใหญ่บ้านไม่แตกต่างกันในทุกด้าน  3) ปัญหา อุปสรรค และข้อเสนอแนะที่มีต่อการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงพุทธของกำนันและผู้ใหญ่บ้าน พบว่า ปัญหาและอุปสรรคที่สำคัญ ได้แก่ การนำความรู้ความเข้าใจมาประยุกต์ใช้หลักธรรมในการปฏิบัติงาน เพิ่มเติมความต่อเนื่องในการพัฒนาศักยภาพด้านภาวะผู้นำ และร่วมเสริมสร้างเครือข่ายในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างผู้นำชุมชน ข้อเสนอแนะที่สำคัญ แบ่งเป็น 3 ด้าน ได้แก่ 1) ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย ควรจัดทำหลักสูตรการศึกษาเฉพาะสำหรับผู้นำท้องถิ่น สร้างระบบพี่เลี้ยง และส่งเสริมการสร้างเครือข่ายผู้นำท้องถิ่นเชิงพุทธ 2) ข้อเสนอแนะเชิงปฏิบัติ ควรจัดอบรมเชิงปฏิบัติการด้านการวางแผนเชิงกลยุทธ์ การมอบหมายงาน และการประยุกต์ใช้หลักพรหมวิหาร 4 รวมถึงการพัฒนาทักษะการบริหารจัดการและการสร้างเครือข่ายความร่วมมือ 3) ข้อเสนอแนะสำหรับการวิจัยครั้งต่อไป ควรมีการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม การวิจัยเปรียบเทียบระหว่างพื้นที่ และการศึกษาผลกระทบของการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงพุทธต่อการพัฒนาชุมชนในด้านต่างๆ ผลการวิจัยนี้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาภาวะผู้นำเชิงพุทธของกำนันและผู้ใหญ่บ้านในพื้นที่อื่นๆ และเป็นข้อมูลสำหรับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการกำหนดนโยบายและแผนการพัฒนาผู้นำชุมชนให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น