วิเคราะห์ความสัมพันธ์ความเคารพกับทิศ 6 ในสังคมไทย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องความเคารพในพระพุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาของสังคมไทยที่ขาดความเคารพในทิศ 6 3) เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ความเคารพกับทิศ 6 ในสังคมไทย งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ  แบบวิจัยภาคเอกสาร ผลการวิจัย พบว่า 1) แนวคิดเรื่องความเคารพในพระพุทธศาสนาเถรวาท ความเคารพ หมายถึง ความตระหนัก ซาบซึ้ง รู้ถึงคุณความดีที่มี อยู่จริงของบุคคลอื่น ยอมรับนับถือความดีของเขาด้วยใจจริง แล้วแสดงความนับถือต่อผู้นั้นด้วยการแสดงความอ่อนน้อม อ่อนโยน อย่างเหมาะสม ทั้งต่อหน้าและลับหลัง วัตถุทั้งหลายในโลกต่างมีคุณสมบัติเฉพาะตัวของมัน ถ้าใครทราบคุณสมบัติเหล่านั้นตามความเป็นจริงก็สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้มาก การแสดงความเคารพ หมายถึง การแสดงความนอบน้อมนับถือ วิธีแสดงความเคารพตามระเบียบศาสนา มี 5 อย่าง คือ 1. อภิวาท คือ กราบ 2. นมัสการ คือ ไหว้ 3. อัญชลี คือ พนมมือ 4. อุฏฐานะ คือ ลุกยืน 5. สามีจิกรรม คือ แสดงกิริยาอ่อนน้อม 2) สาเหตุของการขาดความเคารพต่อทิศ 6 ในสังคมไทย เกิดจากการได้รับค่านิยมในทางที่ผิด ซึ่งเกิดจากสาเหตุหลายประการ แต่พอสรุปได้ว่านักเรียนส่วนใหญ่มาจากครอบครัวที่แตกต่างกัน บางคนต้องมา จากพ่อแม่ที่แยกทางกันต้องอยู่กับตา ยาย หรือญาติ เมื่อได้เข้ามาเรียนในโรงเรียนทำให้ เกิดพฤติกรรมการแสดงออกถึงการเรียกร้องความสนใจจากเพื่อนๆ จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้ นักเรียนแสดงออกด้านพฤติกรรมดังกล่าวมานี้เป็นสิ่งที่ครูผู้สอนต้องตระหนักและหาวิธีการแก้ไข สิ่งที่สังเกต เห็นบ่อยครั้งคือต้องการเรียกร้องความสนใจจากเพื่อนๆ เพราะนักเรียนเมื่อเข้ามาเรียนในโรงเรียนนั้น ต้องอยู่กับเพื่อนตลอดเวลา ปัญหาทางเพศเป็นปัญหาหนึ่งที่เกิดจากการขาดความเคารพในตัวเองของเยาวชนเป็นตัวอย่างรูปธรรมที่ได้ สะท้อนถึงพฤติกรรมของเด็กไทยในยุคปัจจุบันที่ต้องเผชิญกับกระแสการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง   3) การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ใช้หลักความเคารพต้องใช้คุณลักษณะพื้นฐานที่สำคัญของมนุษย์ในการดำรงชีวิตร่วมกับผู้อื่น ซึ่งมีรูปแบบสำคัญอยู่ 3 ประการ คือ ความเคารพนับถือตนเองความเคารพนับถือคนอื่น และความเคารพนับถือชีวิตทุกรูปแบบ และสิ่งแวดล้อมที่เกื้อหนุนชีวิตอยู่ตามความ หมายของ ทิศ 6 ในสิงคาลกสูตร คือ กล่าวถึงหน้าที่ที่มนุษย์ควรรู้เพราะมนุษย์เป็นสัตว์สังคม ต้องมีการรวมกลุ่มกันบุคคลจะอยู่คนเดียวไม่ได้ เพราะฉะนั้นมนุษย์ควรมีหน้าที่ มนุษย์จะต้องมีครอบครัว เช่น พ่อ แม่ พี่ ป้า น้า อา ปู่ ย่า ตา ยาย เพื่อนและลูกน้องบุคคลควรมีความดีทางศาสนา ดังนั้นเมื่อบุคคลมี สิ่งแวดล้อมที่กล่าวมาแล้วทำให้ต้องดูแลปฏิสัมพันธ์กับบุคคลที่กล่าวมา จึงเปรียบเหมือนการดูแลทิศ 6 ที่อยู่รอบตัวเราและถือว่าเป็นหน้าที่ของมนุษย์ทุกคน