วิเคราะห์การละสังโยชน์เบื้องต่ำในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสังโยชน์เบื้องต่ำ ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาวิเคราะห์การละสังโยชน์เบื้องต่ำในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร สรุปวิเคราะห์ เรียบเรียง และบรรยายเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า วิเคราะห์การละสังโยชน์เบื้องต่ำในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา กล่าวคือ 1) โยคีบุคคลเป็นผู้ฉลาดในธรรมของพระอริยะ มีความแกล้วกล้า รู้อุบายเครื่องสลัดสักกายทิฏฐิที่เกิดขึ้นย่อมละสักกายทิฏฐิได้ 2) โยคีบุคคลไม่มีความเคลือบแคลงสงสัยในพระศาสดา พระธรรม พระสงฆ์ เจริญวิปัสสนากรรมฐานเพื่อการกำหนดรู้สภาวธรรมตามที่เป็นจริงย่อมเป็นเหตุให้ละ คือ กำจัดวิจิกิจฉาได้  3) โยคีบุคคลละความยึดมั่นถือมั่นว่า สัตว์ทั้งหลายสามารถบริสุทธิ์ได้ด้วยศีลและพรตปฏิบัติตามอริยมรรคมีองค์ 8 ก็จะสามารถละสีลัพพตปรามาสได้ 4) โยคีบุคคลละกามราคะ คือความหมกมุ่นในกามทั้งหลายด้วยศีล สมาธิ ปัญญา ทำโยนิโสมนสิการ และเจริญอสุภกรรมฐานจะช่วยให้กำหนดรู้เท่าการเกิด-ดับของราคะ สามารถละกามราคะได้ 5) โยคีบุคคลผู้รู้ปฏิฆะ คือ ความอาฆาต เจริญวิปัสสนา คือ พิจารณาธรรมด้วยปัญญาตามความจริง มิใช่สัตว์บุคคลตัวตนทั้งสิ้นเห็นชัดด้วยปัญญาจึงละปฏิฆะได้ในที่สุด