แนวทางการศึกษาบทบาทด้านการประกาศพระพุทธศาสนาของพระอรหันต์ในพระไตรปิฎก

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของพระอรหันต์ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท (2) เพื่อศึกษาบทบาทการประกาศพระพุทธศาสนาของพระอรหันต์ในพระไตรปิฎก (3) เพื่อนำเสนอแนวทางการศึกษาบทบาทด้านการประกาศพระพุทธศาสนาของพระอรหันต์ในพระไตรปิฎก เป็นการวิจัยแบบคุณภาพ เน้นวิจัยเอกสาร วิเคราะห์ เรียบเรียง และนำเสนอข้อมูลเชิงพรรณนาผลการวิจัยพบว่า  แนวทางการศึกษาบทบาทด้านการประกาศพระพุทธศาสนาของพระอรหันต์ในพระไตรปิฎกกล่าวคือ พระมหากัสสปเถระมีบทบาทในการสนทนาธรรมะ แสดงธรรม และตอบปัญหาธรรมร่วมกับภิกษุสาวกรูปอื่น  เป็นประธานในการทำสังคายนาครั้งที่ 1 พระสารีบุตรเถระมีบทบาทในการสอนให้พุทธบริษัท 4 และบุคคลทั่วไปเกิดศรัทธาเลื่อมใสหันมานับถือพระรัตนตรัยกันอย่างแพร่หลาย  พระมหาโมคคัลลานเถระมีบทบาทในการประกาศพระพุทธศาสนาในรูปแบบของการสนทนา แบบบรรยาย แบบถามตอบปัญหา และแบบการใช้ฤทธิ์ปราบมิจฉาทิฏฐิบุคคล และฝ่ายภิกษุณี ได้แก่ พระมหาปชาบดีโคตรมีเถรีมีบทบาทในฐานะต้นกำเนิดของภิกษุณี และเป็นผู้นำภิกษุณีในสมัยพุทธกาล พระเขมาเถรีมีบทบาทในฐานะอัครสาวิกาเบื้องขวา มีปัญญามากสามารถบรรยายธรรมไม่ผิดเพี้ยนกับพระพุทธเจ้า เป็นผู้นำภิกษุณีในสมัยพุทธกาล พระอุบลวรรณาเถรีมีบทบาทในฐานะเป็นอัครสาวิกาเบื้องซ้าย มีฤทธิ์มาก เป็นต้นบัญญัติที่ภิกษุต้องไม่ขอไตรจีวรกับผู้มิใช่ญาติ และแสดงธรรมโต้ตอบมารเป็นต้น พระเถระและพระเถรีทั้ง 6 องค์ นี้มีภาวะความเป็นผู้นำสูง อบรมสั่งสอนประชาชนให้หันมานับถือพระพุทธศาสนา มีความชำนาญเฉพาะด้าน มีส่วนช่วยประการศพระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรืองจนถึงทุกวันนี้