ศึกษาประโยชน์ 3 ที่มีผลต่อการเจริญวิปัสสนาภาวนา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยเรื่อง“ศึกษาประโยชน์ 3 ที่มีผลต่อการเจริญวิปัสสนาภาวนา” มีวัตถุประสงค์ของการวิจัย 2 ประการ คือ.1) เพื่อศึกษาประโยชน์ 3 ในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาประโยชน์ 3 ที่มีผลต่อการเจริญวิปัสสนาภาวนา มีระเบียบวิธีวิจัยเชิงเอกสาร มีผลการศึกษาวิจัย คำว่า ประโยชน์ (อัตถ) หมายถึง ผลที่มุ่งหมาย จุดหมาย ผลประโยชน์ หรือความผาสุก เกิดจากสภาวะทางจิตใจที่เป็นอิสระจากกิเลสทั้งปวง ประโยชน์มี 3 อย่าง คือ 1) ทิฏฐธัมมิกัตถะ คือ ประโยชน์ปัจจุบัน 2) สัมปรายิกัตถะ คือ ประโยชน์เบื้องหน้า 3) ปรมัตถะ คือ ประโยชน์สูงสุด ได้แก่ พระนิพพาน ประโยชน์ 3 มีความสำคัญต่อชีวิตเพราะเป็นจุดหมายของมนุษย์ทุกคน โดยเฉพาะพุทธศาสนาสอนให้เข้าถึงประโยชน์ทั้งระดับ โลกียะ และระดับโลกุตตระ ส่วนหลักการที่จะทำให้สำเร็จถึงประโยชน์ทั้ง 3 นั้น ต้องปฏิบัติตามหลักศีล สมาธิ และปัญญาที่พระพุทธองค์ทรงวางไว้เพื่อบรรลุถึงผลอันสูงสุดนั้น คือ มรรค ผล นิพพาน

          ประโยชน์ 3 ที่มีผลต่อการเจริญวิปัสสนาภาวนาพบว่า ต้องเกิดจากการกำหนดรู้รูปนามปรมัตถ์ตามลำดับ คือ 1) การเจริญวิปัสสนาภาวนาในทิฏฐธัมมิกัตถะประโยชน์ ประกอบด้วยองค์ 4 ได้แก่ (1) ถึงพร้อมด้วยความหมั่น คือ ความหมั่นในการกำหนดรู้อารมณ์ (2) ถึงพร้อมด้วยการรักษา คือ การรักษาสำรวมอินทรีย์ 6 (3) คบคนดีเป็นมิตร คือ การฟังธรรมจากผู้รู้ (4) ความเป็นอยู่อย่างเหมาะสม คือ อยู่ด้วยการเจริญสติอยู่เนือง ๆ ส่งผลให้บรรลุธรรมในระดับต่าง ๆ ในชาติปัจจุบันนี้ 2) การเจริญวิปัสสนาภาวนาในสัมปรายิกัตถะประโยชน์นั้น ประกอบด้วยองค์ 4 อันได้แก่ ศรัทธา ศีล จาคะ และปัญญา องค์ธรรม 4 ประการนี้ส่งผลให้บรรลุเป็นพระอริยบุคคลต่าง ๆ ได้ในที่สุด และส่งผลให้ได้รับสันติสุขทั้งในชาตินี้ และชาติหน้า 3) การเจริญวิปัสสนาภาวนาเพื่อให้บรรลุถึงปรมัตถะประโยชน์ คือ การเข้าถึงประโยชน์อันสูงสุดได้แก่ การบรรลุถึงนิพพาน มีสอุปาทิเสสนิพพาน และอุปาทิเสสนิพพานเป็นที่สุด