การประกอบสร้างความหมายของการสื่อสารรณรงค์เลี้ยงลูกด้วยนมแม่

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายการประกอบสร้างความหมายของการสื่อสารรณรงค์เลี้ยงลูกด้วยนมแม่และการถอดรหัสความหมายของแม่ที่มีต่อการสื่อสารดังกล่าวจากการวิเคราะห์ตัวบทในสื่อสังคมออนไลน์ ซึ่งประกอบด้วยเฟซบุ๊กเพจสุธีรา เอื้อไพโรจน์กิจ เพจนมแม่แฮปปี้ และเพจเลี้ยงลูกตามใจหมอ ร่วมด้วยสัมภาษณ์เชิงลึกผู้มีประสบการณ์ด้านวิชาชีพการสื่อสารเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และสนทนากลุ่มแม่ที่มีประสบการณ์การเลี้ยงลูกจำนวน 8 ท่าน ด้วยกรอบทฤษฎีกลุ่มสัญวิทยา การครองอำนาจนำ และการเข้ารหัส/ถอดรหัส ผลการวิจัยพบว่าการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ประกอบสร้างเป็นความหมายว่า “นมแม่ดีที่สุด” ด้วยวิธีการผลิตซ้ำความหมายของ “นมผง” ในฐานะคู่ตรงข้าม จึงเกิดการประกอบสร้างความหมายว่า “แม่ที่สมบูรณ์แบบต้องเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เท่านั้น” ในการถอดรหัสความหมายโดยนัยยังพบว่าการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นั้นยังถูกตีความออกเป็น 2 ความหมาย คือ การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่ให้เข้าเต้า (breastfeeding) และการเลี้ยงลูกด้วยการให้น้ำนมแม่ (breastmilk) ซึ่งอาจจะให้ด้วยวิธีการปั๊มนมป้อนจากขวดหรือรับ/ให้บริจาคน้ำนมแม่ แม่จากกลุ่มตัวอย่างที่ศึกษานั้นถอดรหัสตามความหมายหลัก โดยเฉพาะแม่ที่สามารถให้นมแม่ล้วนได้ สำหรับแม่ที่ไม่สามารถให้นมแม่ล้วนได้มีการต่อรองความหมายด้วยการให้ความสำคัญที่การเลี้ยงลูกมากกว่านมแม่ ทั้งนี้ไม่พบแม่ที่ต่อต้านความหมายหลัก ท้ายสุดผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะว่าในการสื่อสารรณรงค์การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ควรสื่อสารเพื่อสนับสนุนการให้เข้าเต้ามากกว่าจะมุ่งเน้นเฉพาะคุณประโยชน์ของน้ำนมแม่ และไม่จำเป็นต้องผลักให้ความหมายของนมผงว่าเป็นผู้ร้าย แต่สามารถใช้ได้ในกรณีที่จำเป็น