การสร้างสรรค์นวัตกรรมการสื่อสารสําหรับละครหุ่นจากเรื่อง “แอนโดรคลิสกับสิงโต”
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยเชิงสร้างสรรค์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการ ออกแบบและสร้างสรรค์ละครหุ่นโดยการผสมผสานสื่อและเทคโนโลยี ละครรูปแบบต่างๆ ผ่านการออกแบบและการจัดแสดงละครหุ่นที่ นําโครงเรื่องมาจากนิทานโรมัน เรื่อง “แอนโดรคลิสกับสิงโต” และ การใช้แบบสอบถามและสัมภาษณ์เชิงลึกเพื่อศึกษาทัศนคติของผู้ชม ต่อการแสดงละครหุ่น
ผลการวิจัยพบว่าละครหุ่นสามารถใช้สื่อสารประเด็น และสารที่มีเนื้อหาซับซ้อนได้ รูปแบบการแสดงละครหุ่น สามารถสร้างการสื่อสารด้วยภาพและปลดปล่อยจินตนาการของผู้ชมได้ดีกว่าการแสดงรูปแบบอื่น ละครหุ่นที่สัมฤทธิผล ของผู้ชมได้ดีกว่าการแสดงรูปแบบอื่นละครหุ่นที่สัมฤทธิ์ผลมาจากการออกแบบสร้างสรรค์หุ่นที่ดีและการเคลื่อนไหว หุ่นโดยคนเชิด ผู้ออกแบบหุ่นควรสังเกตการเคลื่อนไหว และรูปร่างทางกายภาพต่อสิ่งมีชีวิตอย่างละเอียด เพื่อนำสร้างสรรค์เป็นคุณลักษณะของตัวหุ่นผ่านทางรูปลักษณ์ และกลไกหุ่น และผู้เชิดหุ่นควรสํารวจขอบเขตการเคลื่อนไหวและท่าทางของหุ่น และศึกษาการสื่อสารทางการแสดงผ่านตัวหุ่น
ผลทัศนคติของผู้ชมแสดงให้เห็นว่า ผู้ชมส่วนใหญ่ เลือกรับชมละครหุ่นที่มีศิลปะการสร้างภาพบนเวที โดย คิดเป็นร้อยละ 81.1 และผลตอบรับของผู้ชมต่อการ ดําเนินงานละครหุ่นอยู่ในเกณฑ์ดีทั้งในด้านของการแสดง ละครหุ่น การออกแบบสร้างสรรค์หุ่น และคุณภาพของ การสื่อสารผ่านทางภาพบนเวที
Article Details
ประเภทบทความ
Articles
เอกสารอ้างอิง
ภาษาไทย
เกศินี โชติเสถียร. หุ่นเชิดมือ. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาสน์, 2521.
กฤษรา วริศราภูริชา, งานฉากละคร 1. ครั้งที่ 5. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2551. คอลิด มิดํา, กระบวนการสร้างสรรค์ละครนะซีฮัดในชุมชนมุสลิม. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, ภาควิชาวาทวิทยาและสื่อสารการแสดง คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2553.
คอลิด มิดํา, นักแสดง นักการละครคณะแปดคูณแปด. สัมภาษณ์, 17 สิงหาคม 2554.
จานีน ยโสวันต์, ความอาลัยแด่พระพี่นางฯ. 2552. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.archives.Scene4.com/dec-2008/html/janineyasovantthail208.html. [2553, พฤศจิกายน 19].
ชิตพล เปลี่ยนศิริ. อาจารย์ ภาควิชาศิลปะการแสดง เอกนาฏศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. สัมภาษณ์, 11 สิงหาคม 2554.
ถิรนันท์ อนวัชศิริวงศ์ และคณะ. สุนทรียนิเทศศาสตร์ การศึกษาสื่อสารการแสดงและสื่อจินตคดี. พิมพ์ครั้งที่ 2กรุงเทพมหานคร : จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์, 2547.
วรกมล เหมศรีชาติ. การแสดงหุ่นกระบอกคณะชูเชิดชํานาญศิลป์ จังหวัดสมุทรสงคราม, วิทยานิพนธ์ปริญญา
มหาบัณฑิต, ภาควิชานาฏยศิลป์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2545.
วศิน มิตรสุพรรณ. นักการละครหุ่นคณะแกะดําดํา, สัมภาษณ์, 6 สิงหาคม 2554.
ศึกษาธิการ กระทรวง. กรมการศึกษานอกโรงเรียน, กองพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน เอกสารวิชาการ เรื่อง ละครหุ่นเพื่อชุมชน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์อักษรไทย, 2531.
ศึกษาธิการ กระทรวง. กรมการศึกษานอกโรงเรียน, กองพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน, ละครหุ่น กศน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์อักษรไทย, 2531.
นงค์นุช ไพรพิบูลยกิจ. หุ่นกระบอก. กรุงเทพมหานคร: เอส.ที.พี เวิลด์ มีเดีย, 2551.
นิกร แซ่ตั้ง. ศิลปินศิลปาธร สาขาศิลปะการแสดง ปี 2558. สัมภาษณ์, 11 สิงหาคม 2554.
ปาริชาต สถาปิตานนท์, ระเบียบวิธีวิจัยการสื่อสาร. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2550.
ปนิธดา สมตระกูล, ศึกษาการสร้างสรรค์คุณลักษณะของตัวละคร และการออกแบบด้านศิลปกรรมในการสร้างสรรค์งานแอนิเมชั่นจากพุทธประวัติ วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, ภาควิชาวาทวิทยาและสื่อสารการแสดงสาขาสื่อสารการแสดง คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2552.
ประภาศรี ดําสะอาด. หุ่นกระบอกพม่า. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์สหธรรมิก, 2542.
ประภัสสร จันทร์สถิตพร. อาจารย์ ภาควิชาวาทวิทยาและสาขาสื่อสารการแสดง คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย. สัมภาษณ์, 18 สิงหาคม 2554.
พงษ์พรรณ บุญเลิศ. หุ่น จุลสาร : ศิลปะของโลกเอกลักษณ์แต่ละชนชาติ : หุ่นหลวง-หุ่นเก่าแก่ของไทย : หุ่นเอเชีย-ยุโรป 16 ประเทศ. กรุงเทพมหานคร: หนังสือพิมพ์เดลินิวส์, 2545.
เมืองไทย. คอม. “คนสร้างหุ่น การแสดงตอนใหม่ของ นาฏย ศาลา หุ่นละครเล็ก (โจหลุยส์) ” 2553. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.muangthai.com/. [19 พฤศจิกายน 2553].
วดี กัณหทัติ และ ชัยณรงค์ ชวนะชิต, การเล่นหุ่น. กรุงเทพมหานคร: องค์การค้าของคุรุสภา, 2529.
ศักดา ปั้นเหน่งเพ็ชร. การศึกษาวิวัฒนาการหุ่นกระบอกไทย : สื่อพื้นบ้านในภูมิภาคตะวันตก. วิทยานิพนธ์ปริญญา
มหาบัณฑิต, ภาควิชาวาทวิทยา คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2535.
ศิริมงคล นาฏยกุล. การจัดแสง สี ในงานศิลปะการแสดง, กรุงเทพมหานคร: เดือนตุลา, 2549.
สกนธ์ ภู่งามดี. การออกแบบและผลิตงานโฆษณา. กรุงเทพมหานคร: แซทโฟร์พริ้นติ้ง, 2546.
สน สีมาตรัง, หุ่นไทย. กรุงเทพมหานคร: หอศิลป์ พีระศรี.
สน สีมาตรัง และคณะ, หุ่นละครเล็ก : สื่อลีลาศิลป์ สืบทอดจิตวิญญาณไทย. กรุงเทพมหานคร: แปลน โมทิฟ, 2540.
สมพร ฟูราจ. Mime: ศิลปะท่าทางและการเคลื่อนไหว, กรุงเทพมหานคร: สามลดา, 2554.
สินีนาฎ เกษประไพ. นักการละครจากพระจันทร์เสี้ยวการละคร. สัมภาษณ์, 7 สิงหาคม 2554.
สุรพล วิรุฬห์รักษ์. นาฏยศิลป์ปริทรรศน์, กรุงเทพมหานคร: ด่านสุทธาการพิมพ์, 2547.
อารี สุทธิพันธุ์. ผลึกความคิดทางศิลปะ, กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 2551.
ภาษาอังกฤษ
Babylonbaroque. Archive for the Punch & Judy Category. [Online]. 2011. Available form: http://babylonbaroque.wordpress.com/category/punch-judy/ [21 September 2011].
Barbican London. Handspring Puppet Company | Woyzeck on the Highveld | 6-10 Sep 11. [Online]. 2010. Available form: http://www.youtube.com/watch?v=Lda-PH8QeNI (15 January 2010].
BC Puppets. BC Puppets, Your Store for Folkmanis Puppets. [Online]. 2010. Available form: http://www.bcpuppets.ca/index.php?main_page=products_all [2010, November 9].
Eileen Blumenthal. Puppetry and Puppets : An Illustrated World Survey. London: Thames & Hudson Ltd, 2005.
David Currell. Puppets and Puppet Theatre. The Crowood Press Ltd, 2002.
Frantisek Staud. world / Africa. [Online]. Available form: http://www.photostaud.com /africa/ (15 January 2010).
Japan National Tourism Organization. Traditional Culture. [Online]. Available form: http://www.jnto.go.jp/eng/indepth/cultural/experience/z.html[2010, November 9].
Jeffrey Hays. Bunraku, Japanese Puppet Theatre. [Online]. 2010. Available form: http://factsanddetails.com/japan.php?itemid=713&catid=20&subcatid=131 [9 November 2010].
Jezebel. 10 Awesome Moments from Sesame Street. [Online]. 2009. Available form: http://jezebel.com/5270444/10-awesome-moments-from-sesame-street Available form: http://www.hamillgallery.com/ index.html [15 January 2010].
Ntdiscovertheatre. Breathing Puppets. [Online]. 2011. Available form: http://www.youtube.com/watch?v=AiFGATFzgfU&feature=related [15 June 2010].
TEDtalksDirector. Handspring Puppet Company: The Genius Puppetry Behind War Horse. [Online].2009. Available form: http://www.youtube.com/watch?v=h7u6N-CSWtY (19 November 2011].
The Japan Arts Council. An Introduction the World of Bunraku. [Online]. 2010. Available form: http://www2.ntj.jac.go.jp/unesco/bunraku/en/index.html [9 November 2010].
เกศินี โชติเสถียร. หุ่นเชิดมือ. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาสน์, 2521.
กฤษรา วริศราภูริชา, งานฉากละคร 1. ครั้งที่ 5. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2551. คอลิด มิดํา, กระบวนการสร้างสรรค์ละครนะซีฮัดในชุมชนมุสลิม. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, ภาควิชาวาทวิทยาและสื่อสารการแสดง คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2553.
คอลิด มิดํา, นักแสดง นักการละครคณะแปดคูณแปด. สัมภาษณ์, 17 สิงหาคม 2554.
จานีน ยโสวันต์, ความอาลัยแด่พระพี่นางฯ. 2552. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.archives.Scene4.com/dec-2008/html/janineyasovantthail208.html. [2553, พฤศจิกายน 19].
ชิตพล เปลี่ยนศิริ. อาจารย์ ภาควิชาศิลปะการแสดง เอกนาฏศิลป์ คณะศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. สัมภาษณ์, 11 สิงหาคม 2554.
ถิรนันท์ อนวัชศิริวงศ์ และคณะ. สุนทรียนิเทศศาสตร์ การศึกษาสื่อสารการแสดงและสื่อจินตคดี. พิมพ์ครั้งที่ 2กรุงเทพมหานคร : จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์, 2547.
วรกมล เหมศรีชาติ. การแสดงหุ่นกระบอกคณะชูเชิดชํานาญศิลป์ จังหวัดสมุทรสงคราม, วิทยานิพนธ์ปริญญา
มหาบัณฑิต, ภาควิชานาฏยศิลป์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2545.
วศิน มิตรสุพรรณ. นักการละครหุ่นคณะแกะดําดํา, สัมภาษณ์, 6 สิงหาคม 2554.
ศึกษาธิการ กระทรวง. กรมการศึกษานอกโรงเรียน, กองพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน เอกสารวิชาการ เรื่อง ละครหุ่นเพื่อชุมชน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์อักษรไทย, 2531.
ศึกษาธิการ กระทรวง. กรมการศึกษานอกโรงเรียน, กองพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน, ละครหุ่น กศน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์อักษรไทย, 2531.
นงค์นุช ไพรพิบูลยกิจ. หุ่นกระบอก. กรุงเทพมหานคร: เอส.ที.พี เวิลด์ มีเดีย, 2551.
นิกร แซ่ตั้ง. ศิลปินศิลปาธร สาขาศิลปะการแสดง ปี 2558. สัมภาษณ์, 11 สิงหาคม 2554.
ปาริชาต สถาปิตานนท์, ระเบียบวิธีวิจัยการสื่อสาร. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2550.
ปนิธดา สมตระกูล, ศึกษาการสร้างสรรค์คุณลักษณะของตัวละคร และการออกแบบด้านศิลปกรรมในการสร้างสรรค์งานแอนิเมชั่นจากพุทธประวัติ วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, ภาควิชาวาทวิทยาและสื่อสารการแสดงสาขาสื่อสารการแสดง คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2552.
ประภาศรี ดําสะอาด. หุ่นกระบอกพม่า. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์สหธรรมิก, 2542.
ประภัสสร จันทร์สถิตพร. อาจารย์ ภาควิชาวาทวิทยาและสาขาสื่อสารการแสดง คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย. สัมภาษณ์, 18 สิงหาคม 2554.
พงษ์พรรณ บุญเลิศ. หุ่น จุลสาร : ศิลปะของโลกเอกลักษณ์แต่ละชนชาติ : หุ่นหลวง-หุ่นเก่าแก่ของไทย : หุ่นเอเชีย-ยุโรป 16 ประเทศ. กรุงเทพมหานคร: หนังสือพิมพ์เดลินิวส์, 2545.
เมืองไทย. คอม. “คนสร้างหุ่น การแสดงตอนใหม่ของ นาฏย ศาลา หุ่นละครเล็ก (โจหลุยส์) ” 2553. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.muangthai.com/. [19 พฤศจิกายน 2553].
วดี กัณหทัติ และ ชัยณรงค์ ชวนะชิต, การเล่นหุ่น. กรุงเทพมหานคร: องค์การค้าของคุรุสภา, 2529.
ศักดา ปั้นเหน่งเพ็ชร. การศึกษาวิวัฒนาการหุ่นกระบอกไทย : สื่อพื้นบ้านในภูมิภาคตะวันตก. วิทยานิพนธ์ปริญญา
มหาบัณฑิต, ภาควิชาวาทวิทยา คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2535.
ศิริมงคล นาฏยกุล. การจัดแสง สี ในงานศิลปะการแสดง, กรุงเทพมหานคร: เดือนตุลา, 2549.
สกนธ์ ภู่งามดี. การออกแบบและผลิตงานโฆษณา. กรุงเทพมหานคร: แซทโฟร์พริ้นติ้ง, 2546.
สน สีมาตรัง, หุ่นไทย. กรุงเทพมหานคร: หอศิลป์ พีระศรี.
สน สีมาตรัง และคณะ, หุ่นละครเล็ก : สื่อลีลาศิลป์ สืบทอดจิตวิญญาณไทย. กรุงเทพมหานคร: แปลน โมทิฟ, 2540.
สมพร ฟูราจ. Mime: ศิลปะท่าทางและการเคลื่อนไหว, กรุงเทพมหานคร: สามลดา, 2554.
สินีนาฎ เกษประไพ. นักการละครจากพระจันทร์เสี้ยวการละคร. สัมภาษณ์, 7 สิงหาคม 2554.
สุรพล วิรุฬห์รักษ์. นาฏยศิลป์ปริทรรศน์, กรุงเทพมหานคร: ด่านสุทธาการพิมพ์, 2547.
อารี สุทธิพันธุ์. ผลึกความคิดทางศิลปะ, กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 2551.
ภาษาอังกฤษ
Babylonbaroque. Archive for the Punch & Judy Category. [Online]. 2011. Available form: http://babylonbaroque.wordpress.com/category/punch-judy/ [21 September 2011].
Barbican London. Handspring Puppet Company | Woyzeck on the Highveld | 6-10 Sep 11. [Online]. 2010. Available form: http://www.youtube.com/watch?v=Lda-PH8QeNI (15 January 2010].
BC Puppets. BC Puppets, Your Store for Folkmanis Puppets. [Online]. 2010. Available form: http://www.bcpuppets.ca/index.php?main_page=products_all [2010, November 9].
Eileen Blumenthal. Puppetry and Puppets : An Illustrated World Survey. London: Thames & Hudson Ltd, 2005.
David Currell. Puppets and Puppet Theatre. The Crowood Press Ltd, 2002.
Frantisek Staud. world / Africa. [Online]. Available form: http://www.photostaud.com /africa/ (15 January 2010).
Japan National Tourism Organization. Traditional Culture. [Online]. Available form: http://www.jnto.go.jp/eng/indepth/cultural/experience/z.html[2010, November 9].
Jeffrey Hays. Bunraku, Japanese Puppet Theatre. [Online]. 2010. Available form: http://factsanddetails.com/japan.php?itemid=713&catid=20&subcatid=131 [9 November 2010].
Jezebel. 10 Awesome Moments from Sesame Street. [Online]. 2009. Available form: http://jezebel.com/5270444/10-awesome-moments-from-sesame-street Available form: http://www.hamillgallery.com/ index.html [15 January 2010].
Ntdiscovertheatre. Breathing Puppets. [Online]. 2011. Available form: http://www.youtube.com/watch?v=AiFGATFzgfU&feature=related [15 June 2010].
TEDtalksDirector. Handspring Puppet Company: The Genius Puppetry Behind War Horse. [Online].2009. Available form: http://www.youtube.com/watch?v=h7u6N-CSWtY (19 November 2011].
The Japan Arts Council. An Introduction the World of Bunraku. [Online]. 2010. Available form: http://www2.ntj.jac.go.jp/unesco/bunraku/en/index.html [9 November 2010].
