การสื่อสาร “วิกฤตอัตลักษณ์” ในนวนิยายของ ฮารูกิ มูราคามิและเรื่องสั้นแนวหลังสมัยใหม่ของไทย

Main Article Content

วัชรี เกวลกุล
ถิรนันท์ อนวัชศิริวงศ์

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปลักษณ์การเล่าเรื่อง ในนวนิยายของ ฮารูกิ มูราคามิ และศึกษาสหบทการสื่อสาร “วิกฤตอัตลักษณ์” ในนวนิยายของมูราคามิ ร่วมกับเรื่องสั้นแนวหลังสมัยใหม่ ของกลุ่มนักเขียนไทย โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพจากการศึกษา ตัวบทนวนิยาย 10 เรื่องของมูราคามิ และเรื่องสั้นแนวหลังสมัยใหม่ ของไทยโดย อนุสรณ์ ติปยานนท์ ปราบดา หยุ่น และ ฟ้า พูลวรลักษณ์ ที่เสนอวิกฤตอัตลักษณ์เป็นแก่นเรื่องหลัก ร่วมกับการวิจัยเอกสารและ การสัมภาษณ์เจาะลึกแฟนหนังสือของมูราคามิชาวไทย พบว่า 1) รูปลักษณ์ การเล่าเรื่องในนวนิยายของมูราคามิ เสนอกลุ่มตัวละครอ้างอิงมิติ ความสัมพันธ์กับฉาก เพื่อผูกโครงเรื่องการหลบหนีจากอัตลักษณ์ อันบกพร่องของกลุ่มตัวละครเอกในพื้นที่ “บ้าน” ภายใต้อิทธิพลจาก “บริบททางสังคม” ของศัตรูชายเข้าสู่ “ดินแดนในอุดมคติ” ที่ซึ่งมี ภาพสมบูรณ์ของอัตลักษณ์ดํารงอยู่ โดยมีตัวละครพิเศษเปิดทางเชื่อม ให้ตัวเอกลุล่วงเข้าสู่โลกภายในจิต” อ้างอิงคุณสมบัติเป็นพลวัตของ “น้ํา” ตามแนวคิดอัตลักษณ์แบบหลังสมัยใหม่นิยม 2) การเล่าเรื่องเพื่อสื่อสาร “วิกฤต อัตลักษณ์” ในนวนิยายของมูราคามิ สืบเนื่องจากแนวคิดอัตลักษณ์สวมใส่จากภายนอก แนวคิด ชีวิตคือการแปลงโฉมครั้งแล้วครั้งเล่า แนวคิดการเคลื่อนย้ายอัตลักษณ์ออกจากความเป็นจริง และแนวคิดการ เผชิญหน้ากับอัตลักษณ์คือความโดดเดี่ยว เหล่าตัวละคร จึงล้มเหลวในการกอบกู้อัตลักษณ์ 3) สหบทการสื่อสาร “วิกฤตอัตลักษณ์” ระหว่างนวนิยายของมูราคามิ กับ เรื่องสั้นแนวหลังสมัยใหม่ของกลุ่มนักเขียนไทย เสนอ ปัจเจกในบทบาทของผู้หลบหนีและแสวงหาอัตลักษณ์ ใช้สัญญะร่วมในการสื่อความหมายและวิพากษ์วิกฤต อัตลักษณ์อันเนื่องจากบริบททางสังคมหลังสมัยใหม่ 4) นวนิยายของมูราคามิมีเอกลักษณ์ที่ครองใจนักอ่าน ชาวไทยได้คือ จินตนาการอันแปลกพิสดาร

Article Details

ประเภทบทความ
Articles
ประวัติผู้แต่ง

วัชรี เกวลกุล

วัชรี เกวลกุล (นศ.บ เกียรตินิยมอันดับหนึ่ง, นศ.ม. นิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2554)

ถิรนันท์ อนวัชศิริวงศ์, คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ถิรนันท์ อนวัชศิริวงศ์ รองศาสตราจารย์ คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

เอกสารอ้างอิง

ภาษาไทย
กัญญา วัฒนกุล. สัจนิยมมหัศจรรย์และสหบทในนวนิยายเรื่อง คาฟกา ออน เดอะ ชอร์ ของ ฮารูกิ มูราคามิ, วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, ภาควิชาวรรณคดีเปรียบเทียบ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2550.
กาญจนา แก้วเทพ. เอกสารการสอนชุดวิชา 15234 การสร้างสารในงานนิเทศศาสตร์, นนทบุรี: มหาวิทยาลัย
สุโขทัยธรรมาธิราช, 2548.
กาญจนา แก้วเทพ. แนวพินิจใหม่ในสื่อสารศึกษา. กรุงเทพฯ: คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2553.
การณิก ยิ้มพัฒน์, นิตยสาร a day กับภาพสะท้อนของกลุ่มวัฒนธรรมย่อยแบบโพสต์โมเดิร์น, วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, ภาควิชาวารสารสนเทศ คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2548.
ชูศักดิ์ ภัทรกุลวณิชย์, อ่าน (ไม่) เอาเรื่อง. กรุงเทพฯ: โครงการจัดพิมพ์คบไฟ, 2545.
ไชยันต์ ไชยพร. Postmodern in Japan. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: โอเพ่นบุ๊คส์, 2550.
ดวงฤทัย เอสะนาชาตั้ง. สัมภาษณ์, 28 เมษายน 2555
ถิรนันท์ อนวัชศิริวงศ์, จิรยุทธ์ สินธุพันธ์, สุกัญญา สมไพบูลย์ และ ปรีดา อัครจันทรโชติ, สุนทรียนิเทศศาสตร์ การสื่อสารการแสดงและสื่อจินตคดี. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: ภาควิชาวาทวิทยาและสื่อสารการแสดง คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2547.
ธัญญา สังขพันธานนท์, วรรณกรรมวิจารณ์, ปทุมธานี: นาคร, 2539 นับทอง ทองใบ. นวลักษณ์ในการเล่าเรื่องและเอกลักษณ์ในภาพยนตร์แอนิเมชันของฮายาโอะ มิยาซากิ, วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สาขาวิชาวาทวิทยา ภาควิชาวาทวิทยาและสื่อสารการแสดง คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2548.
นัยนา จิตรรังสรรค์ การวิเคราะห์เนื้อหาวรรณกรรมญี่ปุ่นที่แปลเป็นภาษาไทย, วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต,สาขาบรรณารักษศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2532.
นิธิ เอียวศรีวงศ์, บริโภคกโพสต์โมเดิร์น กรุงเทพฯ: มติชน, 2547. ปราบดา หยุ่น กระทบไหล่เขา. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: ระหว่างบรรทัด, 2547. ปราบดา หยุ่น, ดาวดึกดําบรรพ์ พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: สํานักหนังสือไต้ฝุ่น, 2554.
ปราบดา หยุ่น. นอนใต้ละอองหนาว. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : สํานักหนังสือไต้ฝุ่น, 2549. ปราบดา หยุ่น, แสงสลาย. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: สํานักหนังสือไต้ฝุ่น, 2553. ปราย พันแสง, ศาสดาเบสต์เซลเลอร์, กรุงเทพฯ: พรีฟอร์มสํานักพิมพ์, 2550. พัณณิดา มนยานนท์, สัมภาษณ์, 21 เมษายน 2555
พิสินี ฐิตวิริยะ. วรรณกรรมเยาวชนญี่ปุ่นกับสงครามโลกครั้งที่สอง, วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, ภาควิชาวรรณคดีเปรียบเทียบ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2548. ฟ้า พูลวรลักษณ์, 7 เรื่องสั้นของฟ้า, พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: ใบไม้สีเขียว, 2558.
ฟ้า พูลวรลักษณ์. 24 เรื่องสั้นของฟ้า, พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: ใบไม้สีเขียว, 2553 ฟ้า พูลวรลักษณ์, โรงเรียนที่เงียบที่สุดในโลก เล่ม 1, พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: ใบไม้สีเขียว, 2550.
ฟ้า พูลวรลักษณ์. โรงเรียนที่เงียบที่สุดในโลก เล่ม 2, พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: ใบไม้สีเขียว, 2550.
มณฑา พิมพ์ทอง. มองสังคมญี่ปุ่นหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 จากวรรณกรรม. กรุงเทพฯ: คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2539.
มูราคามิ. ฮารูกิ. การปรากฏตัวของหญิงสาวในคืนฝนตก. แปลโดย โตมร ศุขปรีชา. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: กํามะหยี่, 2554.
มูราคามิ. ฮารูกิ. แกะรอยแกะดาว. แปลโดย นพดล เวชสวัสดิ์. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: กํามะหยี่, 2551.
มูราคามิ. ฮารูกิ. คาฟกา วิฬาร นาคาตะ/ แปลโดย นพดล เวชสวัสดิ์. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: แม่ไก่ขยัน, 2549.
มูราคามิ. ฮารูกิ. ด้วยรัก ความตาย และหัวใจสลาย. แปลโดย นพดล เวชสวัสดิ์. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: กํามะหยี่2551.
มูราคามิ. ฮารูกิ. แดนฝันปลายขอบฟ้า. แปลโดย นพดล เวชสวัสดิ์. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: แม่ไก่ขยัน, 2547.
มูราคามิ. ฮารูกิ.บันทึกนกไขลาน. แปลโดย นพดล เวชสวัสดิ์. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: แม่ไก่ขยัน, 2549.
มูราคามิ. ฮารูกิ. พินบอล,1973. แปลโดย นพดล เวชสวัสดิ์. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: แม่ไก่ขยัน, 2545. มูราคามิ, ฮารูกิ ราตรีมหัศจรรย์, แปลโดย นพดล เวชสวัสดิ์, พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: กํามะหยี่, 2554.
มูราคามิ. ฮารูกิ. เริงระบําแดนสนธยา แปลโดย นพดล เวชสวัสดิ์. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: แม่ไก่ขยัน, 2547.
มูราคามิ. ฮารูกิ. สดับลมขับขาน. แปลโดย นพดล เวชสวัสดิ์. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: แม่ไก่ขยัน, 2545.
ศรัณย์ มหาสุภาพ. การสร้างอัตลักษณ์เกย์ในงานเขียนแนวอัตชีวประวัติเกย์ร่วมสมัย, วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, ภาควิชาวรรณคดีเปรียบเทียบ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2551.
สุริชัย หวันแก้ว. โลกกว้าง-จิตแคบ : สู่ทางเลือกทางวัฒนธรรมและความเป็นไทยในยุคโลกาภิวัตน์. กรุงเทพฯ : มูลนิธิเด็ก, 2545.
สํานักพิมพ์กํามะหยี่. การเสวนา “รวมพลคนอ่านและไม่อ่านงานมูราคามิ” [วิดีโอคลิป]. 2551. แหล่งที่มา : http://gammemagie.blogspot.com/2008/08/blog-post_27.html [2555, เมษายน 20]
หยดฝน โรจน์คําลือ. สัมภาษณ์, 19 เมษายน 2555
อนุสรณ์ ติปยานนท์. เคหวัตถุ. พิมพ์ครั้งที่ 1. นนทบุรี: เคหวัตถุ, 2550
อนุสรณ์ ติปยานนท์. รวมเรื่องสั้น-นิมิตต์วิกาล. พิมพ์ครั้งที่ 1. นนทบุรี: เคหวัตถุ, 2554.
อนุสรณ์ ติปยานนท์. ลอนดอนกับความลับในรอยจูบ. พิมพ์ครั้งที่ 3. นนทบุรี: เคหวัตถุ, 2551.สํานักพิมพ์, 2548.
อนุสรณ์ ติปยานนท์. H20 ปรากฏการณ์แตกตัวของน้ําบนแผ่นกระดาษ. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: สุดสัปดาห์
อธิชา มัญชุนากร กาบูล็อง. สัมภาษณ์, 19 เมษายน 2555
2546. อภิญญา เฟื่องฟูสกุล. อัตลักษณ์: ทบทวนทฤษฎีและกรอบแนวคิด, กรุงเทพฯ: สํานักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.
อลิสา สันตสมบัติ. ความจริง อัตลักษณ์ เรื่องเล่า และเขาวงกต: การแสวงหาแบบหลังสมัยใหม่ในนวนิยายโต้ขนบสืบสวนสอบสวน, วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, ภาควิชาวรรณคดีเปรียบเทียบ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2552.
อาทร ฟังธรรมสาร. วิวัฒนาการวรรณกรรมญี่ปุ่นหลังสงคราม. กรุงเทพฯ: ศูนย์ญี่ปุ่นศึกษา สถาบันเอเชียตะวันออกศึกษา. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2528.
อาทิตย์ วงศ์อทิติกุล, ชาวดอยไร้สัญชาติกับอัตลักษณ์: ศึกษากรณีกลุ่มชาติพันธุ์อาข่า หมู่บ้านพญาไพรเล่ามา คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2549. จังหวัดเชียงราย, วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, สาขามานุษยวิทยา ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา.
อุรุ อุรุพงศ์. สัมภาษณ์, 20 เมษายน 2555.

ภาษาอังกฤษ
Crome, Keith and Williams, James. The Lyotard Reader & Guide. Edinburgh University Press, 2006.
Napier, Susan J. The Fantastic in Modern Japanese Literature : the Subversion of Modernity. London:Routledge, 1996.
Sim, Stuart. Jean-Francois Lyotard. Great britain: Prentice Hall/Harvester Wheatsheaf, 1996.