วาทกรรมสื่อมวลชนในกระบวนการสันติภาพสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ 2556

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวาทกรรมของสื่อมวลชนกระแสหลักคือรายการข่าวสามมิติ ทางสถานีโทรทัศน์สีช่อง 3 และรายการที่นี่ไทยพีบีเอส ทางสถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส สื่อภาคประชาสังคม ผ่านพื้นที่เว็บบล็อกของศูนย์เฝ้าระวังสถานการณ์ภาคใต้และสื่อของผู้เห็นต่างจากรัฐคือเว็บไซต์พูโลอินโฟเว็บไซต์อัมบรานิวส์และคลิปแถลงการณ์ของขบวนการบีอาร์เอ็น ว่ามีการให้ “ความหมาย” ต่อกระบวนการพูดคุยสันติภาพสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ พ.ศ.2556อย่างไร โดยใช้แนวคิดการแปรเปลี่ยนความขัดแย้ง (Conflict Transformation) และแนวคิดวาทกรรมเป็นกรอบในการศึกษา และมีขอบเขตการศึกษาระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ - มิถุนายน พ.ศ. 2556
ผลการศึกษาพบว่า การรายงานข่าวของสื่อกระแสหลักอยู่ภายใต้กรอบวาทกรรมแบบชาตินิยมไทยรวมศูนย์ สื่อกระแสหลักมีท่าทีของการตรวจสอบและลังเลต่อกระบวนการสันติภาพ และการรักษาผลประโยชน์ของรัฐแต่ก็มีความอ่อนไหวต่อวาทกรรม “แบ่งแยกดินแดน” มากเป็นพิเศษ การนำเสนอข่าวการพูดคุยสันติภาพจึงต้องอ้างอิงกรอบของรัฐธรรมนูญเพื่อสร้างความชอบธรรมและเพื่อไม่ให้ขัดต่อกฎหมายแห่งรัฐ ส่วนสื่อของผู้ฝ่ายผู้คิดเห็นต่างจากรัฐใช้สื่ออินเทอร์เน็ตและสื่อทางเลือกเป็นพื้นที่แสดงความคิดเห็นและจุดยืนความต้องการทางการเมืองของตน ซึ่งเปิดให้กระแสของวาทกรรมที่แตกต่างและต่อต้านรัฐมีพื้นที่จนสามารถพูดเรื่องสิทธิที่จะตัดสินอนาคตและชะตากรรมของตัวเองได้โดยยังอ้างอิงกับกรอบวาทกรรมแบบชาตินิยมมลายู ขณะที่สื่อภาคประชาสังคมเป็นพื้นที่ของบทสนทนาในประเด็นสันติภาพที่ทุกคนสามารถถกเถียงกันได้โดยเสรี และเป็นสนามช่วงชิงความหมายของวาทกรรม “พื้นที่กลาง” และ “สันติภาพ” ทั้งยังมีบทบาทเป็นพื้นที่สร้างความรู้ความเข้าใจในกระบวนการสันติภาพ ซึ่งถือเป็นบทบาทใหม่ในฐานะพื้นที่สาธารณะเพื่อเตรียมการเปลี่ยนผ่านความขัดแย้ง (conflict transformation)ที่สำคัญในอนาคต